Μίλα μου γιά......μήλα !!!!

 

 

 

 

 

 

Από την αρχαιότητα ως σήμερα το μήλο ως καρπός συνδέεται με πολλές «ιστορίες», μυθολογικές και μη, ως προέκταση του συμβολισμού του τόσο στην Αρχαία Ελληνική Μυθολογία και θρησκεία όσο και στη  Βυζαντινή Ιστορία.

Η ιστορία του μήλου ξεκινά από την αρχαία Αίγυπτο όπου, όπως υποστηρίζουν οι περισσότεροι ιστορικοί, περίπου τον 13ο αιώνα π.Χ. ο Φαραώ Ραμσής φύτεψε τις πρώτες μηλιές στις όχθες του Νείλου. Αλλοι πάλι ισχυρίζονται ότι έχουν βρεθεί απολιθώματα μήλων σε διάφορα χωριά της Ελβετίας, τα οποία χρονολογούνται από τη Λίθινη Εποχή. Εμείς βέβαια ξέρουμε ότι τα πρώτα μήλα εμφανίστηκαν με τη δημιουργία του κόσμου στον Κήπο της Εδέμ. Στην αρχαία Ελλάδα, πάντως, οι αναφορές της μυθολογίας μιλούν για τα μήλα στον Κήπο των Εσπερίδων και οι αναφορές σχετικά με την καλλιέργεια των μήλων ξεκινούν τον 7ο αιώνα π.Χ. Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική παράδοση, τα μήλα αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι των γαμήλιων τελετών, και μάλιστα όταν κάποιος έριχνε ένα μήλο προς το μέρος μιας γυναίκας, αυτό ισοδυναμούσε με πρόταση γάμου. Εμείς ξέρουμε ότι η προσφορά μήλου, ειδικά εάν πρόκειται γι' αυτό της Εριδος, ισοδυναμεί με τον Τρωικό Πόλεμο.

Φιρίκια, μανιές, λαδόμηλα, φακηλάτα, χαϊβάνια, μαρκέικα, καραουλάνια... Στην Ελλάδα υπήρχαν εκατοντάδες ποικιλίες μήλων -μόνο στο Πήλιο καταγράφηκαν το 1889 τριάντα δύο είδη. Σήμερα στα μανάβικα, στις λαϊκές αγορές και στα σουπερμάρκετ βρίσκεις παραδοσιακά τέσσερις, το πολύ πέντε ποικιλίες. Οι καρποί είναι προκλητικά ομοιόμορφοι, προκλητικά χωρίς άρωμα, σαν να φύτρωσαν στο φωτοτυπικό και όχι στο δένδρο.

Εμείς της παλαιάς κοπής, με το μήλο μάθαμε να διαβάζουμε και να μετράμε , φθάνει να θυμηθούμε το Αναγνωστικό και το ‘’Λόλα, Λόλα να ένα Μήλο!’’, ή το ‘’Δώσμου Αννα ακόμα ένα, να τα κάνω δύο τα Μήλα μου’’.

Μήλος
Στην Αρχαιότητα η λέξη «μήλον» παραπέμπει στο σφαιρικό καρπό δηλαδή οποιοσδήποτε σφαιρικός καρπός χαρακτηρίζεται «μήλον». Άλλωστε αυτός είναι ο λόγος που το νόμισμα της Μήλου διαιρεί τις απόψεις των νομισματολόγων αν στον εμπροσθότυπο έχουμε μήλο, κυδώνι, ρόδι κτλ. Επιπλέον το μήλο στο νόμισμα είναι και το λαλούν σύμβολο του νησιού.

Μήλο ο καρπός της Αφροδίτης
Διότι και το όνομα του νησιού μας οδηγεί στο μύθο σχετικά με τον Μήλον και την Αφροδίτη. Συγκεκριμένα ο καρπός της μηλέας συνδέεται άρρηκτα με τη λατρεία της θεάς Αφροδίτης. Γιατί;
Επειδή ο Μήλος από τη Δήλο μετέβη στην Κύπρο όπου γνώρισε τον Άδωνη, τον τοπικό βασιλιά με τον οποίο δημιούργησε μια ισχυρή φιλία. Ο βασιλιάς του έδωσε για σύζυγο μια συγγενή του, την Πελία, η οποία ήταν πιστή στη λατρεία της Αφροδίτης. Οι δύο νέοι ερωτεύονται παράφορα και ο καρπός της ένωσής τους ήταν ένα όμορφο αγόρι που το έταξαν στη θεά Αφροδίτη και στο ιερό της. Το παιδί πήρε το όνομα του πατέρα.
Όταν ο Άδωνης πέθανε αρκετά νωρίς, ο Μήλος έπαθε κατάθλιψη και κρεμάστηκε από ένα δέντρο το οποίο από τότε πήρε το όνομά του δηλαδή μηλέα ή μηλιά. Η Πελία, βαθιά απελπισμένη, κρεμάστηκε από απόγνωση στο ίδιο δέντρο. Η Αφροδίτη συγκινημένη από τον έρωτα του ζευγαριού, αποφάσισε να διατηρήσει τη μνήμη τους. Έτσι μεταμόρφωσε την Πελία σε περιστέρι, που έγινε το ιερό πτηνό της και τον Μήλο σε καρπό, το γνωστό μήλο, σύμβολο της θεάς. Το παιδί του ζευγαριού ο Μήλος ο Νεότερος, ο οποίος ήταν υπό την προστασία της θεάς, στάλθηκε στον τόπο καταγωγής του, τη Δήλο. Όταν μεγάλωσε, αποίκησε το νησί, που πήρε το όνομά του, τη Μήλο. Επομένως τούτος ο μύθος  εδραιώνει τη σχέση της Μήλου και του ιδρυτή της, καθώς και το συσχετισμό του μήλου ως καρπού της Αφροδίτη. (π.χ. χρυσελεφάντινο άγαλμα της στο ιερό στη Σικυώνα κρατούσε ένα μήλο, Αφροδίτη της Μήλου κ.α.)

Το ερωτικό μήλο: μήλο της Έριδος, ο μύθος της Αταλάντης

Επιπλέον το μήλο έχει έντονο ερωτικό ρόλο (μορφολογικά θυμίζει το γυναικείο στήθος) και η κατανάλωσή του ως μαγική αφροδισιακή τροφή (κυρίως στο γάμο) έχει αλληγορική  σύνδεση με τη σεξουαλική ηδονή. Εδώ μπορεί να θυμηθεί κάποιος το μύθο της κρίσης του Πάρη και του μήλου της Έριδος, όπου ως βασικό κριτήριο για την απόκτησή του είναι η ομορφιά και ο ερωτισμός. Με τη βοήθειά του ο Πάρης θα κατακτήσει την ομορφότερη γυναίκα του κόσμου, την Ελένη.
Η ερωτική δύναμη των μήλων φαίνεται με συμβολικό τρόπο και στο μύθο της Αταλάντης-παρθένας και κυνηγού. Εκείνη αρνούνταν κατηγορηματικά να χάσει την αγνότητά της επειδή κανείς δεν μπορούσε να της παραβγεί στο τρέξιμο (αυτός ήταν ο όρος-προϋπόθεση προς τον πατέρα της για να παντρευτεί). Όμως οδηγήθηκε στο γάμο, γιατί μπήκε στον πειρασμό να μαζέψει τα χρυσά μήλα της Αφροδίτης που της τα πέταξε με δόλο ο μέλλων σύζυγός της, ο Ιππομένης, προκειμένου να την προσπεράσει (Μήλα από την ιερή μηλιά της θεάς - ρόδια; Άλλωστε κάθε σφαιρικός καρπός ονομάζεται μήλον).

Τα μήλα των Εσπερίδων

Επί τη ευκαιρία μας έρχονται στο νου τα μήλα των Εσπερίδων, ο χρυσός καρπός από την Εσπερία δηλαδή από τη Δύση. Ένας άθλος του Ηρακλέους ήταν να φέρει τα μήλα από τον κήπο των Εσπερίδων. Στην προκειμένη περίπτωση τα χρυσά μήλα ήταν τα πορτοκάλια; Ο περίφημος κήπος βρίσκονταν στους Ηράκλειους Στύλους στο σημερινό Γιβραλτάρ. Ωστόσο γνωρίζουμε ότι για τους αρχαίους Έλληνες, τα εσπεριδοειδή (πορτοκάλια, λεμόνια κλπ) ήταν άγνωστοι καρποί οι οποίοι ήρθαν από την Εσπερία παραφθορά της Ισπανίας.

 

Το χρυσόν μήλον της Κασσίας (Κασσιανής)

Αλλά αν υποθέσουμε ότι το μήλον συνδέεται με το γάμο, την ομορφιά και τις ερωτικές επιδόσεις, τότε  θα μπορούσε να έχει δόση αληθείας το γεγονός ότι και ο αυτοκράτορας Θεόφιλος (829-842) χρησιμοποίησε το χρυσόν μήλον για να το προσφέρει στη μέλλουσα σύζυγό του Κασσία. Τρεις βυζαντινοί χρονικογράφοι, ο Συμεών ο μεταφραστής, ο Γεώργιος Αμαρτωλός και ο Λέων ο Γραμματικός, αναφέρουν ότι έλαβε μέρος η συγκεκριμένη όμορφη και πλούσια κόρη στην τελετή επιλογής νύφης για τον αυτοκράτορα Θεόφιλο, την οποία είχε οργανώσει η μητριά του, Ευφροσύνη. Σε αυτή, που τοποθετείται χρονικά ή στο 821 ή στο 830, ο αυτοκράτορας επέλεγε τη σύζυγό της αρεσκείας του προσφέροντας ένα  χρυσό μήλο. Θαμπωμένος από την ομορφιά της Κασσίας, ο νεαρός αυτοκράτορας την πλησίασε και της είπε: «Ως ώρα δια γυναικός ερρύη τα φαύλα» «Από μια γυναίκα ήρθαν στον κόσμο τα κακά [πράγματα]», αναφερόμενος στην αμαρτία και τις συμφορές που προέκυψαν από την Εύα. Η Κασσία ετοιμόλογη, του απάντησε: «Αλλά και δια γυναικός πηγάζει τα κρείττονα» «Και από μία γυναίκα [ήρθαν στον κόσμο] τα καλά [πράγματα]», αναφερόμενη στην ελπίδα της σωτηρίας από την ενσάρκωση του Χριστού μέσω της Παναγίας, Μια όμως τόσο προκλητική απάντηση έκανε το Θεόφιλο να αλλάξει γνώμη και να διαλέξει τελικά τη Θεοδώρα. Η Κασσιανή αποσύρθηκε σε μοναστήρι. Εκεί ασχολήθηκε  με την υμνογραφία και συνέθεσε πολλά τροπάρια. Όμως στην πραγματικότητα υπάρχουν πολλοί βαθύτεροι λόγοι που εμπόδισαν αυτό το γάμο. Η Κασσία ήταν εικονολάτρης και ο Θεόφιλος εικονομάχος. Η μέλλουσα πεθερά δεν ήθελε αυτό το γάμο μην τυχόν επηρεάσει τον αυτοκράτορα. Συνεπώς τα αίτια ήταν πολιτικά.

Το μήλο του Νεύτωνα

Επίσης κατά την Αναγέννηση και μετά στους χρόνους του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού το μήλον συνδέεται με ένα «επιστημονικό ανέκδοτο». Είναι το γνωστό μήλο του  Νεύτωνα, αφορμή έμπνευσης του νόμου της βαρύτητας………….
Τις χρονιές 1665 και 1666, όταν την Ευρώπη έπληττε η πανούκλα, το πανεπιστήμιο στο Κέμπριτζ, όπου δίδασκε ο Νεύτων, παρέμεινε κλειστό για προληπτικούς λόγους. Έτσι, ο Νεύτων γύρισε στο κτήμα της οικογένειάς του στο Γούλσθορπ, στη βόρεια Αγγλία. Όπως αναφέρει ο Stukeley, ένα ανοιξιάτικο απόγευμα του 1666 συνέβη η πιο διάσημη πτώση φρούτου στην ανθρώπινη ιστορία.
Ο Νεύτων του είπε ότι καθόταν με στοχαστική διάθεση στον κήπο του, όταν το μήλο έπεσε και τότε ξαφνικά διερωτήθηκε: «Γιατί το μήλο δεν πάει προς τα πλάγια ή προς τα πάνω και συνεχώς πέφτει κάθετα προς το κέντρο της Γης;»
(http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/8461591.stm)

Τα μήλα των παραμυθιών

Το μήλο της Χιονάτης

Και τέλος ας μην ξεχάσουμε το μήλο του παιδικού παραμυθιού από την ιστορία της Χιονάτης: το ερωτικό ζήτημα, η ομορφότερη γυναίκα, η Χιονάτη, και το δηλητηριώδες μήλο που θα την καταδικάσει σε αιώνιο ύπνο. Όμως το ερωτικό φιλί και ο άδολος έρωτας θα φέρει την Ανάσταση.

Η Μηλιά του Ροΐδη

Στα παραμύθια μπορούμε να κατατάξουμε και το παραμύθι του Ροΐδη. Η Μηλιά η οποία ήταν μια καλόκαρδη κόρη που την ερωτεύεται ο βασιλιάς και την παντρεύεται …….και ο θετός πατέρας της αν και αγράμματος γίνεται υπουργός Παιδείας…

Η Μηλιά του Κόντογλου  

Και φυσικά υπάρχει και η Μηλιά με τα χρυσά μήλα του Φ. Κόντογλου η οποία φέρνει την Ειρήνη στον κόσμο και εξαφανίζει τους Σκληρόκαρδους και Στενόμυαλους άρχοντες.

Το μήλο της Εύας

Και τέλος είναι εντυπωμένο στη μνήμη μας το μήλον της Εύας από την Παλαιά Διαθήκη το οποίο οδηγεί στο προπατορικό αμάρτημα. Ο Αδάμ και η Εύα ζουν την απόλυτη ηθική ελευθερία  με τον όρο να υπακούν στην εντολή του Θεού και να μην δοκιμάσουν τον καρπό ( μήλον) από το « δένδρο της γνώσης». Ο « όφις ο αρχαίος» τους οδηγεί στην αμαρτία δεν υπακούν και εκδιώχνονται (Γένεση: Κεφ:1-4, Προς Ρωμαίους 5:12-14).

Το δαγκωμένο μήλο της Apple

Ένα από τα πιο πετυχημένα λογότυπα εταιρείας είναι αυτό της γνωστής Apple, που έχει ως σήμα κατατεθέν ένα δαγκωμένο μήλο. Με βάση τις προηγούμενες ιστορίες για τη δυναμική αυτού του φρούτου είναι αυτονόητο η επιτυχία της εταιρείας να συνδέεται και με το λογότυπό της.
Γιατί όμως η Apple να έχει ως λογότυπο το δαγκωμένο μήλο; Το πρώτο ‘’μήλο-λογότυπο’’ της Apple σχεδιάστηκε το 1976. Ο Rob Janoff  ο σχεδιαστής του δαγκωμένου μήλου σύμφωνα με τις οδηγίες του Steve Jobs,  που ήθελε κάτι πιο μοντέρνο για την εταιρεία του, δημιούργησε ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα, εικονογραφημένα λογότυπα στην ιστορία.
Η δαγκωνιά (bite) έγινε για να κατανοεί ο κόσμος ότι το λογότυπο αναφερόταν σε μήλο και όχι σε ντομάτα ή κεράσι. Δημιουργείται όμως ένα λογοπαίγνιο με τις λέξεις bite/byte, που αποτελεί μία σαφή αναφορά σε μία τεχνολογική εταιρεία.
Για την ιστορία τα λογότυπα εταιριών ήταν απλουστευμένα μέχρι τη δεκαετία του 70. Σήμερα μεγάλες εταιρίες ξοδεύουν εκατομμύρια δολάρια για τον επανασχεδιασμό των λογότυπων τους  (http://www.edibleapple.com/2009/04/20/the-evolution-and-history-of-the-apple-logo/).

Πηγή:http://www.foodbites.eu/j15/food-lovers/ellinon-gefseis/1227-mila-mythos-istoria-epistimi

ΤΟ ΜΗΛΟ ΩΣ ΣΥΜΒΟΛΟ ΣΤΗΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Δεν είναι πολύ γνωστό, αλλά στο βιβλίο της Γένεσης δεν αναφέρεται ποιος είναι ο απαγορευμένος καρπός. Η λαϊκή χριστιανική παράδοση θεωρεί ότι ο Αδάμ και η Εύα έφαγαν το μήλο από το απαγορευμένο δέντρο στον Κήπο της Εδέμ. Αυτό μπορεί να ήταν το αποτέλεσμα της πρόσθεσης στοιχείων της ελληνικής μυθολογίας σε βιβλικές σκηνές από τους ζωγράφους της Αναγέννησης. Ο ανώνυμος καρπός της Εδέμ έγινε έτσι "μήλο" κάτω από την επιρροή του μύθου των χρυσών μήλων του Κήπου των Εσπερίδων. Ως αποτέλεσμα, το μήλο έγινε σύμβολο της γνώσης, της αθανασίας, του πειρασμού, της πτώσης του ανθρώπου και της αμαρτίας.

Η αρχαία ελληνική λέξη «μῆλον» στην εποχή του Ομήρου δεν σήμαινε το μήλο ως φρούτο αλλά πρόβατο ή αίγα (λεξικό Liddell-Scott: μῆλον). Το γεγονός αυτό πιθανόν να δημιουργεί και κάποια συμβολική ή ευρύτερη σχέση μεταξύ του μύθου των χρυσών μήλων των Εσπερίδων και του μύθου του χρυσόμαλλου δέρατος.

Στη Λατινική, οι λέξεις «μήλο» (mālum) και «κακό»( malum) είναι σχεδόν πανομοιότυπες. Αυτό μπορεί επίσης να επηρέασε και την ερμηνεία του μήλου ως του βιβλικού «απαγορευμένου φρούτου» στην πιο γνωστή και συνηθέστερα χρησιμοποιούμενη λατινική μετάφραση που ονομάζεται Βουλγάτα. Το εξόγκωμα που εμφανίζεται μερικές φορές στο λάρυγγα των ανδρών αποκαλείται επίσης «μήλο του Αδάμ» λόγω του μύθου που θέλει την διόγκωση αυτή να έχει προκληθεί από τον απαγορευμένο καρπό που κόλλησε στο λαιμό του Αδάμ.

Η έννοια του μήλου ως σύμβολο της αμαρτίας αντανακλάται σε καλλιτεχνικές απεικονίσεις της Πτώσης από την Εδέμ. Όταν εμφανίζεται στο χέρι του Αδάμ, το μήλο συμβολίζει την αμαρτία. Όμως, όταν ο Χριστός απεικονίζεται κρατώντας ένα μήλο, τότε αυτός αντιπροσωπεύει τον δεύτερο Αδάμ, ενώ το μήλο συμβολίζει την έλευση της νέας ζωής. Η διαφορά αυτή αντανακλά την εξέλιξη του συμβόλου στον Χριστιανισμό. Στην Παλαιά Διαθήκη, το μήλο ήταν σύμβολο της πτώσης του ανθρώπου, στην Καινή Διαθήκη, είναι ένα έμβλημα της λύτρωσης από την πτώση. Το μήλο παρουσιάζεται στις εικόνες της Παναγίας και του Θείου Βρέφους ως άλλο ένα σημάδι της εν λόγω εξαγοράς των αμαρτιών.

Σε ορισμένες αναφορές στην Παλαιά Διαθήκη μπορούμε να δούμε την σπουδαιότητα που απέδιδαν στο σύμβολο του μήλου. Για παράδειγμα, στις Παροιμίες 25,11 αναφέρεται «μῆλον χρυσοῦν ἐν ὁρμίσκῳ σαρδίου, οὕτως εἰπεῖν λόγον» (Όπως ωραίο και ταιριαστό είναι ένα χρυσό μήλο σε περιδέραιο από σαρδίους πολύτιμους λίθους, έτσι και ένας συνετός και καλός λόγος, που λέγεται στην πρέπουσα περίσταση). Στο δε Άσμα Ασμάτων βλέπουμε μια άλλη ενδιαφέρουσα παρομοίωση όπου στους στίχους 2,2 και 2,3 παρομοιάζει την «καλή του» ως «κρίνο ανάμεσα στα αγκάθια» και τον «αδελφό της ψυχής του» ως «καρποφόρα μηλιά ανάμεσα στα άκαρπα δένδρα του δάσους». Η χρήση του κρίνου και του μήλου ως συμβόλων της θηλυκής και της αρσενικής αρχής, της Αγάπης και της Σοφίας, διατρέχει στους αιώνες και το συμβολισμό πολλών Ταγμάτων και Οργανώσεων.

 

 

Μάλιστα, το ίδιο το μήλο κρύβει μέσα του δύο από τα πιο γνωστά παγκόσμια σύμβολα, καθώς μια κάθετη τομή του μας αποκαλύπτει τον πυρήνα του σε σχήμα καρδιάς ενώ μια οριζόντια τομή του μας αποκαλύπτει τον ίδιο πυρήνα αλλά αυτή τη φορά σε σχήμα πεντάκτινου άστρου!

Έτσι έχουμε την καρδιά και το άστρο, την Αγάπη και τη Σοφία να αποτελούν ουσιαστικά δύο διαφορετικές θεάσεις του ίδιου πυρήνα! 


Μήπως, τελικά, αυτό που έκρυβε στο εσωτερικό του, αυτός ο συμβολισμός του Τέλειου Ανθρώπου που, αν οι πρωτόπλαστοι τον ανακάλυπταν θα γινόταν "ως Θεοί, γινώσκοντες καλόν και πονηρόν" (Γεν. 3,5), ήταν αυτό που κατέστησε το μήλο "απαγορευμένο καρπό";

Πηγή: http://altheo.blogspot.gr/2012/08/blog-post.html

 

 

Και για να μην ξεχνιόμαστε : ΕΝΑ ΜΗΛΟ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ, ΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ ΤΟΝ ΚΑΝΕΙ ΠΕΡΑ !!!

Πασίγνωστη και η παροιμία "ΤΟ ΜΗΛΟ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗ ΜΗΛΙΑ ΘΑ ΠΕΣΕΙ"

 

Το «Μήλο μου κόκκινο» είναι ελληνικό δημοτικό τραγούδι της Μακεδονίας, προερχόμενο από τη Σιάτιστα, που συναντάται στους περισσότερους νομούς της Μακεδονίας και το τραγουδούν σε γάμους. Χορεύεται ως συρτός μακεδονικού στυλ συρτο στα τρια. Ο ρυθμός του είναι 7/8. Μοιάζει με το καλαματιανό, αλλά είναι πολύ πιο εύθυμο, όπως τα περισσότερα τραγούδια της Μακεδονίας. Στις περιοχές της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας (Κιλκίς - Πέλλα - Φλώρινα) συνοδεύεται από ορχήστρα με χάλκινα όργανα.