Το πάθημα του Αη Βασίλη εξιστορημένο στιχουργικώς..... απο τη Μαρία Λιώτη

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ΤΟ ΠΑΘΗΜΑ ΤΟΥ ΑΗ ΒΑΣΙΛΗ

 

Ο Αη-Βασίλης ,φίλοι μου, την έπαθε ο καϋμένος,

στη χώρα μας σαν έφθασε, καλούδια φορτωμένος.

Απ' την Καισάρεια ο φτωχός ξεκίνησε με φόρα

να φέρει στα μικρά παιδιά, γλυκίσματα και δώρα.

 

Ομως ,εκεί που βάδιζε με το σακκί στον ώμο,

τέσσερις τύποι βλοσυροί, του έκοψαν το δρόμο.

Απο το Σ.Δ.Ο.Ε είπανε πως πήραν εντολή,

να βρούν τι κρύβει ο Αγιος κάτω απ΄τη στολή.

 

---"Οσα στο σάκκο κουβαλάς, στη Δ.Ο.Υ  να δηλώσεις

και Φ.Π.Α αντίστοιχο αμέσως να πληρώσεις.

Με νόμιμο εισιτήριο στις στέγες ν΄ανεβαίνεις

και με "βαρέων" ένσημα στα τζάκια εσύ να μπαίνεις.

 

Τρενάκια, αυτοκίνητα,κούκλες και ψιλολόγια,

πρέπει να συνοδεύονται όλα με τιμολόγια.

Ο,τι κι αν δώσεις στα παιδιά και όσα κι αν τους δείξεις

θα κόβεις απαραίτητα ,νόμιμες αποδείξεις.

 

Τα "ξωτικά" σου τρέξε ευθύς στο Ι.Κ.Α ν' ασφαλίσεις

για να γλυτώσεις πρόστιμα, κυρώσεις και προσκλήσεις.

Για τ' όχημα που σ΄έφερε σώον εκ Καισαρείας,

να δείξεις ότι πλήρωσες ,τέλη κυκλοφορίας.

 

Το καλαμάρι,το χαρτί, και τ' 'αλλα σου μυστήρια

λογίζονται στη χώρα μας "αμάχητα" τεκμήρια,

που το δικό μας δίκαιο το φορολογικό ,

τους βάζει φόρο άμεσο και αναλογικό.

 

Αν θέλεις εις τη χώρα μας ν'ανοίξεις επιχείρηση,

να ξέρεις ότι "ειδική" δεν θάχεις μεταχείριση.

Οσα σου διατάξαμε, θα τα εκτελέσεις τώρα,

αλλιώς,τα μπογαλάκια σου κι έξω από τη χώρα".

 

Ο Αη-Βασίλης τάχασε, του κόπηκε η μιλιά του,

κι απ' την απελπισία του τραβάει τα μαλλιά του.

Σκέφτηκε μήπως έγινε μια κάποια παρεξήγηση

κι 'οτι δεν έδωσε σ' αυτούς ,πιό πειστική εξήγηση:

 

"Πως στα παιδιά τα δώρα του μ' αγάπη τα χαρίζει,

και ούτε τσακιστό ευρώ εκείνος δεν κερδίζει.

Γιατί με 'αλλο πρόσωπο τον δέχτηκε η Ελλάδα,

και τον αντιμετώπισε ωσάν φοροφυγάδα;''

 

Την απορία του έτρεξε στην Κόλαση να λύσει

κι εξήγηση απ' το διάβολο έσπευσε να ζητήσει.

Ο διάβολος του έριξε βλέμμα σκληρό, δαιμόνιο,

κι απάντησε  πως :"Η Ελλάς, πιστά εκτελεί μνημόνιο,

 

το τρίτο, το σκληρότερο  ετούτη τη φορά

που ομόφωνα το ψήφισαν "Δεξιά" κι "Αριστερά".

Με λύπη ο αγαθός παπούς ξεκίνησε να φύγει

ώστε κι άλλα δυσάρεστα ,αυτός να αποφύγει.

 

Φευ! όμως και στο γυρισμό έγινε τ'απευκταίο,

πρόστιμο βάλαν στο έλκηθρο γιατί δεν πήγε ΚΤΕΟ....

 Μαρία Λιώτη

Καλή κι ευλογημένη χρονιά !!!Το 2016 να μας φέρει υγεία, ευημερία και ευτυχία και πολλές αγκαλιές. Δυνατές αγκαλιές …από εκείνες που σου κόβουν την ανάσα!
 
Ας είναι η Νέα Χρονιά Χαρούμενη, δημιουργική, γεμάτη όνειρα, μηνύματα, προκλήσεις  με όμορφες & ξεχωριστές στιγμές! Χρώματα, ήχοι, μουσικές & αρώματα να ομορφαίνουν την κάθε μας μέρα! Ας συνεχίσουμε να απολαμβάνουμε τα ευλογημένα Δρώμενα στα μπλοκόσπιτα ,που μας παρακινούν να γράφουμε, να διαβάζουμε, να δημιουργούμε, να απολαμβάνουμε την ξεχωριστή επικοινωνία μας και να μοιραζόμαστε την ξεχωριστή εμπειρία της διαδικτυακής  μας συντροφιάς......
 
 
 
 
 

Αγιοβασιλιάτικο.......

Γιατί και οι μεγάλοι πιστεύουν στον Άγιο Βασίλη

Της Έρικας Καρέλη

Λένε ότι τα Χριστούγεννα είναι η πιο όμορφη περίοδος του χρόνου. Αλλά τελικά τι είναι αυτό που κάνει τα Χριστούγεννα ξεχωριστά; Και ποιο είναι αυτό το περιβόητο νόημα των Χριστουγέννων;
Για μένα είναι η πίστη στον Άγιο Βασίλη. Μπορεί να έχω κλείσει προ πολλού τα έξι και γι’ αυτό η άποψή μου να ακούγεται λίγο παράξενη, αλλά ακόμα πιστεύω στον Άγιο Βασίλη. Και θα προσπαθήσω να συνεχίσω να πιστεύω, όσο χρονών και αν γίνω. Γιατί υπάρχει ένας πολύ καλός λόγος για να το κάνω.
Για τους περισσότερους ενήλικες ο σύγχρονος Άγιος Βασίλης είναι μια εμπορική επινόηση που προάγει τον καταναλωτισμό, αλλά ταυτόχρονα προσφέρει χαρά στα παιδιά. Για τα παιδιά είναι ένας στρουμπουλός ηλικιωμένος κύριος με άσπρα γένια που οδηγεί ένα ιπτάμενο έλκηθρο και μοιράζει δώρα μπαίνοντας στα σπίτια με κάποιο μαγικό τρόπο (αφού πλέον ελάχιστα είναι αυτά που έχουν καμινάδα).
Αν, όμως, κοιτάξουμε τα λαμπερά μάτια των παιδιών όταν βρίσκουν το δώρο που τους έφερε ο Άγιος Βασίλης, θα διαπιστώσουμε ότι κάπου εκεί κρύβεται το νόημα των Χριστουγέννων. Στην πίστη τους σε κάποιον που δεν έχουν δει ποτέ, στην πίστη τους στο απίστευτο, στο μαγικό, στο θαύμα. Ο Άγιος Βασίλης, λοιπόν, συμβολίζει όλα όσα δεν μπορούμε να δούμε, αλλά πιστεύουμε ότι υπάρχουν. Ενσαρκώνει την ανάγκη των παιδιών να πιστέψουν στη μαγεία των παραμυθιών και στο ότι ο κόσμος εκεί έξω έχει αγάπη να τους προσφέρει.
Όμως, δεν έχουν μόνο τα παιδιά ανάγκη από τον Άγιο Βασίλη. Την ίδια ανάγκη έχουμε και εμείς, οι «κάπως» μεγαλύτεροι. Θέλουμε να πιστέψουμε ότι κάπου εκεί έξω υπάρχει κάποιος που μας νοιάζεται, ότι αυτά που ζητάμε και θέλουμε θα πραγματοποιηθούν, ότι τα πράγματα στη ζωή μας θα πάνε καλύτερα, ότι τα θαύματα συμβαίνουν πραγματικά. Και κυρίως να πιστέψουμε σε όλα αυτά που δεν μπορούν να εξηγηθούν με τη λογική, αλλά για την καρδιά μας είναι τόσο σωστά και τόσο αληθινά, όσο αληθινός είναι για τα παιδιά ο Άγιος Βασίλης.
Ας αφήσουμε, λοιπόν, τον εαυτό μας να πιστέψει στον «Άγιο Βασίλη», γιατί το παιδί που έχουμε μέσα μας το έχει ανάγκη. Γιατί η πίστη σε αυτό που είναι πολύ μαγευτικό για να χωρέσει στο μυαλό μας, θα μας βοηθήσει να πιστέψουμε και στο μαγευτικό μεγαλείο που κρύβουμε μέσα μας. Και αυτή η πίστη θα γίνει το εφαλτήριο για να γίνουμε οι καλύτεροι άνθρωποι που μπορούμε να είμαστε.


Κάτι τέτοια διαβάζω που λέτε, συνεπικουρούν και τα εορταστικά δρώμενα της μπλοκογειτονιάς,( Χριστουγεννιάτικη ιστορία , πρόσκληση και ιδέα της Αριστέας μας  princess-airis.blogspot.gr/) ή το ("Παίζοντας με τις λέξεις" της Μαρίας μας στο mytripssonblog.blogspot.gr ) οπότε έστειλα τη συμμετοχή μου κι εγώ,  εμπνευσμένη από τις υπέροχες ομάδες νέων ανθρώπων, που εθελοντικά προσφέρουνε χαρά στα παιδάκια που νοσηλεύονται σε Παιδιατρικά Νοσοκομεία,  μεταμορφώθηκα σε ΜΠΛΕ ΓΑΤΑ και έγραψα ένα γράμμα στον ΄Αγιο Βασίλη......ρίξτε μιά ματιά .....

Γράμμα στον Αη Βασίλη

 

Αγαπημένε μου Αη Βασίλη, το σκέφτηκα πολύ καλά πριν ξεκινήσω να σου γράφω, όμως το αποφάσισα τελικά,  μιας και δεν έχω να χάσω και τίποτα….

Βιαστικά σου γράφω, γιατί πρέπει να βάλω το κοστούμι μου και στη συνέχεια να βαφτώ , είναι εντελώς απαραίτητο αυτό, μιας και ο ρόλος μου απαιτεί  να μεταμορφωθώ σε….

Γάτα !!! Μισό να σου εξηγήσω, υποδύομαι την ΜΠΛΕ ΓΑΤΑ στο ομώνυμο έργο , το σενάριο του οποίου συνέγραψα μαζί με το παρεάκι των φίλων :

Δανάης ( Αναισθησιολόγου), Σέργιου (Ογκολόγου), Πέτρου(Φυσικοθεραπευτή), Μάρθας(Νοσηλεύτριας), Κλειώς (Μικροβιολόγου), Τιμολέοντα (Ακτινολόγου) , Αρτεμίσιας(Ψυχολόγου) και του δικού μου, του Χαρίτωνα

Εν συντομία θα σου εξιστορήσω τα γεγονότα, για να καταλάβεις περί τίνος πρόκειται.

Ζόρια μεγάλα περνούσα, προ διετίας λίγο πριν τα Χριστούγεννα,  εξ αιτίας ενός  διπλού κατάγματος.

Ητανε τυχερό όμως, μέσα στην ατυχία μου, να γνωρίσω τον Χαρίτωνα,  (ήτανε  ο ορθοπεδικός που με γιατροπόρεψε).

Θετικό άτομο και πολυτάλαντο !!! Μουσικός, στιχουργός και...ηθοποιός, με την αδελφή του  και άλλους φίλους, έχουνε δημιουργήσει μία ερασιτεχνική θεατρική ομάδα ,που παίζει μουσική και ανεβάζει έργα σε  Παιδιατρικά Νοσοκομεία…

Ισως αν δεν τους είχα γνωρίσει, να μην μάθαινα ποτέ, για τη θαυμάσια προσφορά τους…

Κεραυνοβόλος έρως με τον Χαρίτωνα και με τον ερασιτεχνικό θίασο ταυτόχρονα !!! Εκείνη την Πρωτοχρονιά, η παρέα μου χάρισε τη ΝΙΟΥΡΑ,  μία υπέροχη Ρώσικη μπλέ γάτα, ντροπαλή και ήσυχη, με βελούδινο τρίχωμα και εξαιρετικό χαρακτήρα !!!

Λοιπόν, η ΝΙΟΥΡΑ,  με τη σειρά της, μου χάρισε την έμπνευση για το σενάριο του θεατρικού που  παίζουμε …

Μαγική η ΜΠΛΕ ΓΑΤΑ, συντροφεύει, συμβουλεύει και προστατεύει την όμορφη πριγκίπισσα που η ζηλιάρα μάγισσα έχει φυλακίσει στο κάστρο…

Νιαουρίζει , σαλτάρει επιδέξια και με την πονηριά της καταφέρνει στο τέλος να τη σώσει !!!

Ξύνοντας με τα νύχια και τα δόντια της, το ξύλο του ραβδιού της μάγισσας,  την  αναγκάζει, να κάνει διαρκώς γκάφες ….

Ολοι οι μικροί θεατές, ξεφωνίζουν ενθουσιασμένοι με τα καμώματα της ΜΠΛΕ ΓΑΤΑΣ, την ενθαρρύνουν  και ξεσπούν σε δυνατό χειροκρότημα όταν  κάνει τα ηρωικά της κατορθώματα…..

Πόση συγκίνηση αλήθεια, μοιραζόμαστε όλοι,  με τη συμμετοχή των παιδιών στο έργο…..και πόσο έντονα αισθανόμαστε την ευθύνη ,αυτής της προσφοράς…

Ρίξε το μαχαίρι !!! Τώρα !!! Ξεφωνίζουν οι μικροί θεατές εναγώνια, προκειμένου η Μπλέ Γάτα  να καταφέρει να οπλίσει  τον γενναίο, που θα κόψει τις ρίζες της περικοκλάδας που έχει καλύψει το κάστρο….

Σεισμός από γέλια !!! Η ζηλιάρα μάγισσα από γκάφα, μαγεύεται η ίδια και μεταμορφώνεται ποντικίνα……

Τέλος αίσιον και ευτυχές…… Η πριγκήπισσα ελευθερώνεται ,γάμοι και χαρές, χοροί και τραγούδια !

Υπέροχη  η αίσθηση της χαράς που πλημμυρίζει τα παιδικά πρόσωπα…..!!!

Φανταστικές οι στιγμές που ζούνε οι μικροί θεατές, αλλά κι εμείς οι ηθοποιοί…..

Χορεύουμε στο τέλος όλοι μαζί, η καρδιά μας  σκιρτάει δυνατά από συγκίνηση  κοιτάζοντας τα αναψοκοκκινισμένα τους προσωπάκια και τα λαμπερά τους μάτια ….

Ψιτ ψιτ….Η ΝΙΟΥΡΑ  μας περιμένει κάτω από το στολισμένο χριστουγεννιάτικο δέντρο,   για να μας παρουσιάσει ένα θαύμα !!! Τα δύο νεογέννητα  μωρά της !!!

Ω!!! Πόσο τυχεροί είμαστε !!! Αγιε Βασίλη σ΄ευχαριστώ και σε παρακαλώ, αυτή τη χρονιά, να χαρίσεις  το θαύμα που χρειάζεται , κάθε πλάσμα πάνω στη γή……

 

Καλή κι ευλογημένη χρονιά εύχομαι σε όλους !!!



 

Να τα πούμε; Η ιστορία πίσω από τα κάλαντα και το χριστουγεννιάτικο δέντρο

 

Ν

ικηφόρου Λύτρα " ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ"  

Το News247.gr παρουσιάζει την ιστορική πορεία που έχουν τα κάλαντα, από τη σύνδεσή τους με την ελληνική αρχαιότητα μέχρι τη βυζαντινή απαγόρευσή τους       

Εύη Κιόρρι

 

Τα κάλαντα είναι, ίσως, μια από τις πιο γλυκές αναμνήσεις των παιδικών μας χρόνων γιατί εκτός του γεγονότος ότι αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι των εορτών των Χριστουγέννων είναι το έθιμο που αφορά, όσο κανένα άλλο, τα παιδιά.
Γιατί όπως και να το κάνουμε Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά χωρίς κάλαντα δεν γίνονται.

       

ΚΑΛΑΝΤΑ ΘΡΑΚΗΣ(Χριστουγέννων)

Χριστός γεννιέται, χαρά στον κόσμο,
χαρά στον κόσμο, στα παλληκάρια.
Σαράντα μέρες, σαράντα νύχτες,
η Παναγιά μας κοιλοπονούσε.
Κοιλοπονούσε, παρακαλούσε,
τους αρχαγγέλους , τους ιεράρχες.
-Σεις αρχαγγέλοι και ιεράρχες,
στη Σμύρνη πηγαίν΄τε , μαμμές να φέρ΄τε.
Άγια Μαρίνα, άγια Κατερίνα,
στη Σμύρνη πάνε , μαμμές να φέρουν.
Όσο να πάνε κι όσο να έρθουν,
η Παναγιά μας ηληυτηρώθη.
Στην κούνια τό ΄βαλαν και το κουνούσαν,
και το κουνούσαν , το τραγουδούσαν.
Σαν ήλιος λάμπει ,σα νιο φεγγάρι,
σα νιο φεγγάρι, το παλληκάρι.
Φέγγει σε τούτον το νοικοκύρη,
με τα καλά του, με τα παιδιά του,
με την καλή τη νοικοκυρά του...

       

Παλιά κάλαντα της Πρωτοχρονιάς
 

(Γνωστά στις Δυτ. Επαρχίες)

Αρχιμηνιά κι' αρχιχρονιά κι' αρχή του Γεναρίου
αύριο ξημερώνεται τ' Αγίου Βασιλείου
να τον καλησπερίσομεν αυτό το νιόν αφέντη
πέντε φορές αφέντεψε και πάλι αφέντης είναι
πέντε κρατούν το μαύρο του εννιά το χαλινάρι.
και δέκα τον παρακρατούν αφέντοι καβαλάροι
καβαλικεύει χαίρεται πεζεύνει καμαρώνει
κι' όπου πατήσει ο μαύρος του πηγάδια θεμελιώνει
πηγάδια πετροπήγαδα κι' αυλές μαρμαρωμένες

μέσα σε κείνες τις αυλές τις μαρμαροστρωμένες
σύρμα και σύρμα το λουρί και σύρμα το λογάδι
κι' είς τον άφρον του λογαδιού κοιμάται ο νιός αφέντης
αν τον ξυπνήσω με νερό φοβούμαι μην κρυώσει
κι' αν τον ξυπνήσω με κρασί φοβούμαι μην μεθύσει
φέρετε μήλα δώδεκα, κυδώνια δέκα πέντε
κι' ένα κλαδί βασιλικό ίσως και τον ξυπνήσω.
Είπαμε δα τ' αφέντη μας να πούμε τσή κεράς μας
κερά ψιλή κερά λιγνή κερά καμαροφρύδα
κερά μ' όντέ θα στολιστείς να βάλεις τα καλά οου
τα μάρμαρα ραίζουνε από την ομορφιά σου
κερά μ' οντέ θα στολιστείς να πας στην εκκλλησία
βάζεις τση βάγιες απο μπρός τση βάγιες από πίσω
και του κοράκου το φτερό να μην σου δώσει ήλιος.
κερά την θυγατέρα σου γραμματικός τη θέλει
μ' αν είναι και γραμματικός πολλά προυκιά γυρεύει
γυρεύει μύλους δώδεκα και με τσή μυλωνάδες
γυρεύει αμπέλι ατρύγητα και με τσή τρυγητάδες
γυρεύει ελιές αμάζοχτες και με τσή μαζοχτάδες
γυρεύει και τον ουρανό τ' αστρη και το φεγγάρι
γυρεύει και τη θάλασσα μ' όλα της τα καράβια
γυρεύει και τον κυρ βοριά για να τα τιμονάρει.
Είπαμε δα και τσή κεράς να πούμε και τσή βάγιας
'Αψε βαγίτσα το κερί άψε και το λιχνάρι
να μπαινοβγείς στην κάμαρα να δεις τί θα μας βγάλεις
Γι' απάκια για λουκάνικα γι' αυγά καθαρισμένα
γι' άπο την μαύρην όρνιθα κανένα αυγουλάκι
κι' αν τά κανε κι' ή γαλανή να γίνουν ζευγαράκι
γι' από τον γέρο πίθαρο καμιά σταλιά λαδάκι
γι' από τον γέρο βάρελο καμιά σταλιά κρασάκι
γι' από το σακουλάκι σας κανένα δεκαράκι
Αν είναι με το θέλημα χρυσή μου περιστέρα
ανοίξετε την πόρτα σας να πούμε καλησπέρα 

 

(Ύστερ' άπο το φιλοδώρημα)

Έπα πού καλαντήσαμε καλά μας επληρώσαν

καλά να είν' τα έτη τους και τα ποδόματά τους

κι' αν έχουν θηλυκό παιδί καλή μοίρα να λάβει

του Βασιλέα τον υιόν άνδρα να τόνε πάρει

Πάλι κι' αν είν' αρσενικό στη σέλα καβαλάρης

να σιέται να λυγίζεται να πέφτει το λογάδι ,

να το μαζεύουν άρχοντες να κάνουν δακτυλίδια

και τα μικρά αρχοντόπουλα μικρά παραμισίδια.
Καλή νύκτα σας και χρόνια πολλά

 

          

Ο ενθουσιασμός της προηγούμενης νύχτας, που εσύ και η εκλεκτή παρέα σου, γιατί ναι φίλους μπορεί να είχες πολλούς αλλά για κάλαντα πήγαινες μόνο με τους κολλητούς, καταστρώνατε στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξη της επιχείρησης "κάλαντα".
Ναι στρατηγικό σχέδιο, μιας και κανονίζατε από την προηγουμένη ή τις προηγούμενες μέρες την ώρα της μεγάλης συνάντησης, τη διαδρομή, τα στενά τα σπίτια κλπ, όλα αυτά γιατί θυμόσασταν από την προηγούμενη φορά ποιοι σας έδωσαν το πιο γερό "χαρτζιλίκι" και ποιοι ήταν ψιλικατζήδες.

Η αλήθεια είναι ότι τα κάλαντα τα περίμενες με ανυπομονησία για δυο λόγους, ο πρώτος είχε να κάνει με τον χαβαλέ που θα κάνατε με τους φίλους, έχοντας πάρει σβάρνα τα στενά της περιοχής, φορώντας τόσα πολλά ρούχα κάτω από το μπουφάν, που δεν μπορούσατε να κουνηθείτε. Και ο δεύτερος λόγος είναι το χαρτζιλίκι που είχες βάλει στόχο να μαζέψεις, για να αγοράσεις εκείνο το ηλεκτρονικό παιχνίδι που ζητούσες για καιρό ή εκείνο το CD player ή οτιδήποτε είχες βάλει στο μάτι. Αυτή ήταν η ευκαιρία να το αποκτήσεις με τα δικά σου χρήματα. Τα χρήματα από τα κάλαντα ήταν ιερά, καθώς τα έβγαζες με τον "ιδρώτα" σου και δεν σήκωνες κουβέντα για το πως θα τα ξοδέψεις.

Τι είναι τα κάλαντα;

Οι λαογράφοι κάνουν λόγο για εθιμικά τραγούδια του λαού που ψάλλονται από μικρά παιδιά και από ώριμους άνδρες τα Χριστούγεννα, τη Πρωτοχρονιά και τα Θεοφάνια. Οι καλαντιστές τριγυρνούν είτε κατά μόνας είτε σε ομάδες και επισκέπτονται οικίες, καταστήματα, δημόσιους χώρους κλπ με τη συνοδεία του πατροπαράδοτου σιδερένιου τριγώνου αλλά ενίοτε και άλλων μουσικών οργάνων.
Τα κάλαντα ξεκινούν κυρίως με χαιρετισμό στη συνέχεια αναγγέλλουν τη μεγάλη χριστιανική εορτή που φθάνει και καταλήγουν σε ευχές. Χαρακτηριστική είναι η γλώσσα στην οποία ψάλλονται, που είναι καθαρεύουσα, αποδεικνύοντας την άμεση σύνδεσή του με τους Βυζαντινούς χρόνους και τις Καλένδες του Ιανουαρίου που γιορτάζονταν με ιδιαίτερη λαμπρότητα.

Οι στοίχοι από τα τραγούδια των καλάντων εξιστορούν μυθοποιημένα τα ιστορικά γεγονότα, αναφέρονται σε μια σειρά εθίμων και δοξασιών του λαού, όπως τα περί καλικατζάρων και άλλα. Οι καλαντιστές με αυτό τον τρόπο εύχονται υγεία, χαρά, καλή σοδειά, και το σπίτι να ΄ναι στέρεο και γερό, για να στεγάζει την ευτυχία και την προκοπή των κατοικούντων.

Τα κάλαντα ως έθιμο σε ολόκληρη την Ελλάδα

Τα κάλαντα είναι το μοναδικό έθιμο που διατηρείται ακόμη ακέραιο και ανθεί σε ολόκληρη την Ελλάδα, αστική και επαρχιακή. Σε αντίθεση με άλλα έθιμα, τοπικά ή γενικότερου χαρακτήρα που απειλούνται με εξαφάνιση. Συναντώνται μάλιστα σε ολόκληρη την Ελλάδα, ηπειρωτική και νησιωτική, σε αμέτρητες παραλλαγές και αντιστοιχούν στον τοπικό κάθε περιοχής χαρακτήρα.
Παρόλα, αυτά ο μεγάλος αριθμός των διαφόρων παραλλαγών εξανάγκασε να διακρίνονται σε εθνικά ή αστικά και στα τοπικά ή παραδοσιακά κατά περιοχή. Αξίζει να σημειωθεί πως στα χριστουγεννιάτικα κάλαντα έχουν καταμετρηθεί περισσότερες από τριάντα παραλλαγές μόνο στον Ελλαδικό χώρο. Σήμερα εκτός των παραπάνω έχουν εισαχθεί και διάφορα αγγλοσαξωνικά χριστουγεννιάτικα τραγούδια, μερικά από τα οποία έχουν μεταγλωττιστεί στα ελληνικά και χρησιμοποιούνται κάποιες φορές επιπρόσθετα με τα παραδοσιακά.

Ενώ, η ημέρα που ψάλλονται τα κάλαντα σε ορισμένες περιοχές ονομάζονται "Κάλαντα" (Κόλιντα, Κόλεντας, Κόλιαντας) με εξαίρεση τη Μήλο που ψέλνονταν μόνο τη παραμονή της Πρωτοχρονιάς, συντασσόμενα κάθε φορά νέα κάλαντα, με τα οποία όμως ζητούσαν οικονομική συνδρομή για κάποιο κοινωνικό σκοπό, όπως για παράδειγμα η ανέγερση ή η επιδιόρθωση ναού. Με τα καλαντα παρομοιάζονται και οι σχετικές "μαντινάδες" της Κρήτης ή "κοτσάκια" της Νάξου.

Σημαντικό είναι το γεγονός πως όταν δεν υπήρχε φιλοδώρημα ή ήταν ευτελές τότε τα παιδιά συνέχιζαν με πολύ δυνατή φωνή έξω από την οικία λέγοντας:
"Αφέντη μου στη κάπα σου χίλιες χιλιάδες ψείρες,άλλες γεννούν,
άλλες κλωσούν κι άλλες αυγά μαζώνουν!"

ΤΑ ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΑ ΚΑΛΑΝΤΑ

Οι πρόγονοί μας κατά την χειμερινή τροπή του Ηλίου (γέννηση Ηρακλέους, Διονύσου κλπ) έψαλαν κάλαντα τα οποία τότε ονόμαζαν «ειρισιώνη». Αλλά ας δούμε το κείμενο που μας έδωσε κάποιος φίλος:

Τα αρχαιότερα γιορτινά κάλαντα που έχουν διασωθεί μέχρι τις μέρες μας είναι αυτά που σύμφωνα με την παράδοση έψαλλε ο ίδιος ο ποιητής Όμηρος στην Σάμο. Τα κάλαντα αυτά, που και σήμερα είναι επίκαιρα μετά από τόσους αιώνες, δηλώνουν τη συνέχεια της Ελληνικής παράδοσης και του Ελληνικού πολιτισμού που μεταφέροντα ι μέσα από το πέρασμα του χρόνου χωρίς αλλαγές μέχρι τις μέρες μας. Εκφράζουν το ίδιο νόημα, περιέχουν δηλ. κατά κανόνα επαίνους για τον νοικοκύρη ,και την οικογένεια του, ευχές για αφθονία εισοδημάτων και τέλος προτροπές για να φανούν γενναιόδωροι και να φιλέψουν την συντροφιά που τα λέει με πολλά δώρα. Τα αρχαία κάλαντα ονομάζονταν «ειρισιώνη» και αξίζει πραγματικά να τα διαβάζετε όπως τα δημοσιεύουμε παρακάτω.

Δώμα προσετραπόμεσθ’ ανδρός μέγα δυναμένοιο, 

ός μέγα μεν δύναται, μέγα δε βρέμει, 

όλβιος αεί. 

αύται άνακλίνεσθαι θύραι πλούτος γάρ έσεισι πολλός, 

σύν πλούτω δέ καί ευφροσύνη τεθαλυϊα, ειρήνη τ ‘άγαθή. 

Όσα δ άγγεα, μεστά μέν εϊη κυρβαίη δ ‘άεί κατά καρδόπου έρποι μάζα, 

νυν μέν κριθαίην εύώπιδα σησαμόεσσαν…

Σ’ αρχοντικό μπήκαμε μεγάλου νοικοκύρη,

 με λόγο πού έχει πέραση και μ αγαθά περίσσια. 

Ανοίξτε πόρτες διάπλατα να μπουν μεγάλα πλούτη, 

μαζί και ή θαλερή χαρά κι ή βλογημένη ειρήνη. 

Γιομάτοι να είναι οι πόθοι σας, πολλά τα ζυμωτά σας, 

κι ο κριθαρένιος ό χυλός με το πολύ σουσάμι. 

Νύφη για το μοναχογιό να κάτσει τραγουδώντας στο αμάξι πού το σέρνουνε τα δυνατά μουλάρια, να έρθει σ’ αυτό το σπιτικό, να φαίνεται προικιά της.

 Κάθε χρονιά θενά έρχομαι κι εγώ σαν χελιδόνι. Μα φέρε γρήγορα λοιπόν ότι είναι να μας δώσεις, Γιατί αλλιώς θα φύγουμε, δεν θα ξημερωθούμε!

ΕΙΡΕΣΙΩΝΗ ( Κότινος)

Ο Πρόγονος του Χριστουγεννιάτικου Δέντρου

Η Ειρεσιώνη (από το είρος = έριον, μαλλίον) είναι κλάδος αγριελιάς (κότινος) στολισμένος με γιρλάντες από μαλλί λευκό και κόκκινο και τους πρώτους φθινοπωρινούς καρπούς (σύκα, καρύδια, αμύγδαλα, κάστανα, δημητριακά, κ.λ.π., εκτός του μήλου και του αχλαδιού). Ήταν έκφραση ευχαριστίας για την γονιμότητα του λήξαντος έτους και παράκληση συνεχίσεως της γονιμότητας και ευφορίας και κατά το επόμενο έτος και ήταν αφιερωμένη στην Αθηνά, τον Απόλλωνα και τις Ώρες (Ευνομία, Δίκη, Ειρήνη).

Την εβδόμη ημέρα του μηνός Πυανεψιώνος (22 Σεπτεμβρίου – 20 Οκτωβρίου), παιδιά των οποίων και οι δύο γονείς ζούσαν ,περιέφεραν την Ειρεσιώνη στους δρόμους της πόλης των Αθηνών τραγουδώντας τις καλένδες (κάλαντα) από σπίτι σε σπίτι, παίρνοντας το φιλοδώρημά τους από τον νοικοκύρη ή την κυρά και όταν έφθαναν στο σπίτι τους κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την εξώπορτά τους, όπου έμενε εκεί μέχρι την ιδία ημέρα του νέου έτους, οπότε, αφού τοποθετούσαν την νέα, κατέβαζαν την παλιά και την έκαιγαν. Άλλα παιδιά κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την θύρα του Ιερού του Απόλλωνος.

Ιδού ένα απόσπασμα από τα κάλαντα :
Η Ειρεσιώνη φέρνει κάθε τι καλό, σύκα και αφράτα ψωμάκια που μας τρέφουν και μέλι γλυκό και λάδι απαλό και ξέχειλους κύλικες με καλό κρασί για να μεθύσει και να κοιμηθεί.
"Τα κλαδιά των δέντρων τα στόλιζαν με άνθη, ταινίες (κορδέλες), έρια (μαλλιά) και μικράς σφαίρας εκ μετάλλου, που παρίσταναν τους πλανήτας, τον Ήλιον και την Σελήνην." Ιστορία της λατρείας του Βάκχου. Χ. Ζανμέρ.
Εκτός από τα κλαδιά της ελιάς, περιέφεραν επίσης και κλαδιά Δάφνης προς τιμήν του Απόλλωνος στα Θαργήλια, εορτή που ετελείτο την Άνοιξη (27 Απριλίου – 26 Μαΐου), όπου πάλι έκαιγαν την παλιά Ειρεσιώνη και κρεμούσαν την νέα έξω από τις πόρτες τους.

Πρόγονος λοιπόν του Χριστουγεννιάτικου δέντρου είναι η Ειρεσιώνη , όπου μέσω αυτής μεταδόθηκε το έθιμο του στολισμένου δέντρου στους βόρειους λαούς από τους Έλληνες ταξιδευτές, οι οποίοι ελλείψεως ελαιοδένδρων, στόλιζαν κλαδιά από τα δέντρα που εφύοντο στον κάθε τόπο.
Το έθιμο της Ειρεσιώνης καταδικάστηκε ως ειδωλολατρικό από το θεοκρατικό καθεστώς του Βυζαντίου και απαγορεύτηκε η τέλεσίς του. Αιώνες αργότερα το ίδιο έθιμο επανήλθε με την μορφή Χριστουγεννιάτικου και Πρωτοχρονιάτικου δένδρου από τους Βαυαρούς που συνόδεψαν τον Όθωνα στην Ελλάδα, ως δικό τους Χριστουγεννιάτικο έθιμο.
Παρ’ όλα αυτά, το έθιμο της Ειρεσιώνης υπήρχε πάντα στην ιστορική μνήμη των Ελλήνων, γι αυτόν τον λόγο, το Χριστουγεννιάτικο δένδρο υιοθετήθηκε αμέσως.

(Πηγές : Λεξικό LIDDEL & SCOTT, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους της ΕΚΔΟΤΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ, Φινέα Γιορτές Αρχαίων Ελλήνων, περιοδικό ΙΧΩΡ, Γ. Λεκάκης)

Σημείωση : Κότινος = αγριελαία – κοτινάς είναι ο καρπός του κοτίνου.
Κότινος ή Ειρεσιώνη - Κλάδος ελαίας στολισμένος με τούφες λευκού ερίου (μαλλιού) που έδιναν ακριβώς την εντύπωση του "βάμβακος". "Είρια από ξύλου", "δενδρόμαλλον"

Τα κάλαντα στην αρχαιότητα και το Βυζάντιο

Τα κάλαντα φέρουν το όνομα από τις καλένδες του Ιανουαρίου της Ρωμαϊκής εποχής, δηλαδή τη πρωτοχρονιά. Από τον 2ο π.Χ. αιώνα η πρωτοχρονιά ξεκίνησε να γιορτάζεται τον Ιανουάριο, ενώ μέχρι τότε γιορταζόταν Μάρτιο. Οι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι προέρχονται από το γνωστό έθιμο των αρχαίων Ελλήνων της Ειρεσιώνης.

Αργότερα, στο Βυζάντιο, τα κάλαντα διατηρήθηκαν ως έθιμο και αφομοιώθηκαν από τον Χριστιανισμό. Επειδή, όμως κατά τα πρώτα Βυζαντινά χρόνια η εκκλησία προσπαθούσε να περιορίσει και εκτοπίσει όλες τις μεγάλες γιορτές, θέλοντας να απαγορεύσει τις ειδωλολατρικές τελετές και γιορτές της Πρωτοχρονιάς, μετέβαλλε σε μεγάλο βαθμό τον αρχικό χαρακτήρα των καλάντων. Έτσι, τα κάλαντα απέκτησαν μιαν επίφαση χριστιανική, την οποίαν διατηρούν μέχρι και σήμερα. Τα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα αποτελούν μια δοξασία στη θεία γέννηση του Χριστού, η οποία εξιστορείται από τους του στοίχους τους.

"Εν τω σπηλαίω τίκτεται,
εν Βη- εν Βηθλεέμ τη πόλει..."
Εκείνο που έμεινε αμετάβλητο από την αρχαιότητα, όσον αφορά το έθιμο, είναι το φιλοδώρημα. Σήμερα είναι χρηματικό ποσό κυρίως. Παλαιότερα όμως, ή και τώρα ακόμη στην επαρχία, η νοικοκυρά κέρναγε φαγώσιμα τους καλαντιστές. Γλυκά, πίτες, αμύγδαλα, καρύδια, ρόδια. Στην πραγματικότητα τα κάλαντα ως έθιμο είναι παλαιότερα κι από την ονομασία τους ακόμη.
Στο παρελθόν οι καλαντιστές κρατούσαν χάρτινο ομοίωμα καραβιού σε συσχετισμό με το πλοίο των Ανθεστηρίων της αρχαιότητας. Υπενθυμίζεται πως το καράβι είναι το Ελληνικό παραδοσιακό στόλισμα, μιας και το έθιμο του χριστουγεννιάτικου δένδρου με τη φάτνη αποτελεί ξενόφερτη συνήθεια στην Ελλάδα. Το χριστουγεννιάτικο δέντρο προέρχεται από τις καθολικές χώρες της Δυτικής Ευρώπης.
Το καράβι κατά την αρχαιότητα συμβόλιζε τον ερχομό του Διονύσου που ήταν εκτός των άλλων και Θεός της βλάστησης. Με τον συγκεκριμένο συμβολισμό γινόταν επίκληση στον Διόνυσο για βλάστηση της γης, για καρποφορία και καλή σοδειά προς όφελος των καλλιεργητών.

Τα παράξενα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς

Οι στίχοι στα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς είναι τουλάχιστον παράξενοι,καθώς δεν μοιάζουν να έχουν ιδιαίτερη σύνδεση με τη γιορτή, μιας το μόνο στοιχείο είναι ο Άγιος Βασίλης. Αναρωτούμενοι, λοιπόν, τι ακριβώς συμβαίνει με τους στίχους του τραγουδιού, που αποτελούσαν ένα συνεχές σαρδάμ όταν τα ψέλλναμε παιδιά, βρήκαμε την ιστορία και το θρύλο πίσω από αυτούς. Σύμφωνα με το θρύλο, που ταξιδεύσει μέχρι το Μεσαίωνα πρόκειται για μια ιστορία αγάπης.

Κατά το μεσαίωνα οι άνθρωποι των χαμηλών στρωμάτων, δεν είχαν δικαίωμα να μιλούν στους αριστοκράτες. Οι μόνες μέρες που δικαιούνταν ήταν στις γιορτές. Εκεί τους τραγουδούσαν διάφορα τραγούδια. 
Έτσι, στους στίχους του τραγουδιού το παλληκάρι, μέσω του τραγουδιού, την αποκαλεί ψηλή δενδρολιβανιά, επειδή φορούσε τα ψηλά κωνικά καπέλα της εποχής. Την παρομοιάζει με τον θόλο της εκκλησίας, τόσο ψηλή. Διερωτάται, γιατί δεν τον καταδέχεται. Την θεωρεί φτιαγμένη από ζάχαρη.

Οι στίχοι του τραγουδιού, όπως τους γνωρίζουμε σήμερα, είναι παραλλαγμένο, με αποτέλεσμα η ιστορία πίσω από το τραγούδι να έχει χαθεί, δίνοντας τη μεγαλύτερη έμφαση στον Άγιο Βασίλη, αγνοώντας το νόημα των υπόλοιπων στίχων.



"Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά ψηλή μου δεντρολιβανιά
Κι αρχή καλός μας χρόνος εκκλησιά με τ” άγιο θόλο
Άγιος Βασίλης έρχεται και δε μας καταδέχεται
από την Καισαρεία συ σ” αρχόντισσα κυρία
Βαστάει πένα και χαρτί Ζαχαροκάντυο ζυμωτή
Χαρτί χαρτί και καλαμάρι δες και με το παλικάρι"

ADVERTISING

 

 http://news247.gr/