Γλυκά του κουταλιού

 

Γλυκό του κουταλιού: Η ιστορία πίσω από το παραδοσιακό Ελληνικό κέρασμα

Η πεντανόστιμη πανάρχαια παράδοση στην Ελλάδα της προσφοράς “γλυκό του κουταλιού” στους επισκέπτες χρονολογείται από τον δέκατο τέταρτο αιώνα, όταν οι Βυζαντινοί υιοθέτησαν το έθιμο από Άραβες εμπόρους.

Στην αρχαιοελληνική και βυζαντινή βιβλιογραφία αναφέρεται ως φρούτα που διατηρούνταν σε μέλι ή πετιμέζι. Κατά τον 14ο αιώνα, όταν οι Άραβες έμποροι έφεραν τη ζάχαρη στις Ελληνικές ακτές, εμφανίζεται το γλυκό του κουταλιού στη μορφή που το γνωρίζουμε σήμερα και απολαμβάνεται από Έλληνες, Τούρκους και Βαλκάνιους λαούς.

Τα γλυκά του κουταλιού είναι ακριβώς αυτό: μόνο μια κουταλιά γλυκό. Αυτή η παράδοση συνεχίζεται και σήμερα σε όλη την Ελλάδα και την Κύπρο. Όταν κάποιος επισκέπτεται το στο σπίτι σας, του προσφέρετε κάτι να πιεί και ένα «γλυκό του κουταλιού», που είναι μια κουταλιά γλυκό από διάφορα φρούτα, που σερβίρονται σε  γυάλινο πιατάκι με ένα κουτάλι.

Σήμερα, οι γλυκές λιχουδιές συνήθως συνοδεύονται με ένα φλιτζάνι ελληνικό καφέ ή ένα ποτήρι κρύο νερό και τα συστατικά είναι σχεδόν τα ίδια όπως ήταν πριν από εκατοντάδες χρόνια. Τα νόστιμα επιδόρπια είναι φτιαγμένα από ολόκληρα φρούτα, κομμάτια φρούτων και ξηρούς καρπούς.

Η ποικιλία των γλυκών του κουταλιού διαφέρει ανάλογα με τις εποχές. Κυδώνι,  και μήλο το φθινόπωρο, λεμόνι, πορτοκάλι, καρυδάκι,δαμάσκηνο,  κάστανο και εσπεριδοειδή τον χειμώνα, φράουλες, βερίκοκα και τριαντάφυλλο την άνοιξη και τα δροσερά καρπούζια, κεράσια, σύκα και σταφύλια το καλοκαίρι.

Τα γλυκά του κουταλιού συνήθως σερβίρονται ως ένδειξη φιλοξενίας  σε μικρές ποσότητες, εξ' ου και του κουταλιού,

Η παρασκευή του γλυκού του κουταλιού ξεκινάει με την επιλογή του φρέσκου φρούτου. Συνήθως ένα γλυκό του κουταλιού περιέχει ίση ποσότητα φρούτου, από το οποίο φτιάχνεται, ζάχαρη και μικρή ποσότητα νερού. Κάποια φρούτα που είναι μαλακά, όπως τα βερίκοκα και το τοματάκι, η φράουλα,  περνούν πρώτα από ασβεστόνερο για δύο ώρες, ώστε να σκληρύνουν και να μη διαλυθούν κατά τη διάρκεια του βρασμού. Αυτά τα φρούτα καθαρίζονται και στραγγίζονται ώστε να είναι στεγνά. Στη συνέχεια τα φρούτα ή λαχανικά, ολόκληρα ή σε κομμάτια, εντός κατσαρόλας με ζάχαρη, σε αναλογία περίπου 1 κιλό ζάχαρης για κάθε κιλό φρούτου, για 24 ώρες. Μετά τα υλικά βράζουν και αφήνονται μέσα στο σιρόπι για 12 ώρες. Έπειτα αφαιρούνται και το σιρόπι βράζει ξανά ώστε να δέσει. Όταν είναι έτοιμο προστίθεται παραδοσιακά λεμόνι ώστε να μη ζαχαρώσει. Μόλις είναι έτοιμο το σιρόπι, τα φρούτα τοποθετούνται σε αποστειρωμένα βάζα με βιδωτό μεταλλικό καπάκι.

Όμως μη νομίζετε πως αυτές οι μικρές ιεροτελεστίες της κουζίνας αποσκοπούν στο να φτιάξουμε γλυκά και να τα φάμε. Είναι πιο πολύ εκείνη η ζεστασιά της τρυφερής συνοχής, της συνεργασίας για κάτι ζεστό, απλό, χειρονακτικό, που ξεκουράζει το νου, απαλύνει τους κτύπους της καρδιάς και γεμίζει το σπίτι με άρωμα παρουσίας και μεράκι. Κάποιοι δεν τα πολυτρώνε αυτά τα έργα των χειρών τους, γιά λόγους υγείας συνήθως, χαίρονται όμως να φτιάχνουν γλυκά του κουταλιού, τους αρέσει να τα προσφέρουν στους επισκέπτες τους, να τα δωρίζουν και να  γλυκαίνουν τους αποδέκτες τους με την καρδιά τους.

Για κύριο συστατικό του γλυκού του κουταλιού μπορούν να χρησιμοποιηθούν όχι μόνο φρούτα όπως το κεράσι, το  βύσσινο, το κυδώνι, το περγαμόντο , το σταφύλι,το νεράντζι  το βερίκοκο και το σύκο, αλλά και λαχανικά, όπως το ντοματάκι, το μελιτζανάκι, το καρότο και το κολοκύθι, και άνθη, όπως το τριαντάφυλλο, τα άνθη της λεμονιάς, του γιασεμιού  ή της   κιτρομηλιάς. (Το νεράντζι ή πορτοκάλι της Σεβίλης, γνωστό στην Κύπρο ως κιτρόμηλο ή ξινονέραντζο, είναι ο καρπός της νεραντζιάς. Εξωτερικά μοιάζει με το πορτοκάλι, αλλά η διαφορά του είναι κυρίως στη γεύση, που είναι αρκετά πιο πικρή.)

Πολύ ιδιαίτερο το γλυκό του κουταλιού που προσφέρουν στη Μήλο στους γάμους. Στο νησί αυτό προσφέρουν όχι «μπομπονιέρες» αλλά το γλυκό του κουταλιού που παρασκευάζουν με μέλι, αμύγδαλα και ένα ειδικό μεγάλο κολοκύθι, από τα λίγα ζαρζαβατικά που αναπτύσσονται στο άνυδρο τούτο Κυκλαδονήσι με τη μακρόχρονη παράδοση που δεν διατυμπανίζεται αλλά φυλάσσεται.

Υποβρύχιο: Το μοναδικό ελληνικό γλυκό του κουταλιού

Ωστόσο, ένα από τα πιο αγαπημένα και πιο εμβληματικά γλυκά του κουταλιού που απολαμβάνουμε στην Ελλάδα, κατάγεται από το νησί της Χίου και παράγεται από ρετσίνι δέντρου. Ονομάζεται «υποβρύχιο»,  επειδή τρώγεται βυθισμένο κάτω από το νερό σε ένα ποτήρι.

Η προφορική παράδοση θέλει η χρήση της ζαχαρόπαστας στη μορφή που την ξέρουμε, να ξεκίνησε από τη συνοικία του Γαλατά στην Κωνσταντινούπολη από Χιώτες ζαχαροπλάστες.

Το «άσπρο γλυκό», όπως ήταν γνωστό, το έφτιαχναν οι Κωνσταντινοπολίτισσες (με ζάχαρη, νερό, λεμόνι, βανίλια ή μαστίχα) και ήταν το κέρασμα που σέρβιραν σε όλα τα ελληνικά σπίτια.

Η πρώτη, η αρχική ονομασία του υποβρυχίου δε, ήταν ζαχαροκάντιο ζυμωτή -η φράση που λέμε στα κάλαντα και δεν ξέρουμε τι σημαίνει.

Στο βιβλίο της με τίτλο «Η Πολίτικη Κουζίνα των 4 Εποχών. Μνήμες και Γεύσεις της Πόλης» (εκδόσεις Πατάκη), η συγγραφέας και ερευνήτρια Σούλα Μπόζη, γράφει:

«... Ανάμεσα στα γλυκά του κουταλιού πρωτιά είχε το «άσπρο γλυκό», η γνωστή μας βανίλια. Ως τις μέρες μας παραμένει επίσημο κέρασμα του Πατριαρχείου. Διαδόθηκε στην Πόλη από τους Χιώτες ζαχαροπλάστες όταν άνοιξαν τα πρώτα παραδοσιακά ζαχαροπλαστεία στον Γαλατά τον 17ο αιώνα. Δείγμα επιτηδειότητας και τελετουργίας ως προς τον τρόπο σερβιρίσματος – στο κέντρο ασημένιου δίσκου, ασημένια κουταλοθήκη με τα ειδικά ασημένια κουταλάκια του γλυκού, συνήθως δώρο αρραβώνα ή γάμου, επίσης κρυστάλλινη κούπα με καπάκι για να φυλάσσεται το άσπρο γλυκό και ολόγυρα κρυσταλλένια ποτήρια του νερού. Στις απλές καθημερινές επισκέψεις σερβιριζόταν με ασημένιο κουτάλι μια υπερχειλισμένη ποσότητα «άσπρου γλυκού» μέσα σε ποτήρι με κρύο νερό.  Όπως μας πληροφορεί η Τακουί Τοβμασιάν στο βιβλίο της Ευλογημένο το τραπέζι σας, που μεταφράστηκε στα ελληνικά από τη γράφουσα, και οι Αρμένισες νοικοκυρές στην Πόλη συνήθιζαν να προσφέρουν «άσπρο γλυκό» στις ονομαστικές τους γιορτές...»

Έχει μια ποίηση το γλυκό του κουταλιού κι ας μην φαίνεται σε όσους δεν κατέγιναν με αυτό. Έχει αμεσότητα και γνησιότητα. Ξέρεις πως τρως ένα φρούτο βρασμένο με ζάχαρη. Δεν σε ξεγελάει με κρυμ- μένα μυστικά και τερτίπια. Είναι ό,τι βλέπεις. Κάποιες φορές η πρώτη ύλη του είναι δύσκολο να βρεθεί, όπως το λευκό μελιτζανάκι ή ο λεμονανθός, και παράλληλα σε προδιαθέτει ποιητικά.

Γλυκά του κουταλιού! Λίγες θερμίδες, όλη η γλύκα σε ένα φρούτο! Τρυφερές αναμνήσεις από μπουφέδες μιας άλλης εποχής γεμάτους με γυάλινα βάζα και μια ποικιλία από μικρά κρυστάλλινα πιατάκια, παρέα με ασημένια κουταλάκια (η μόνη πολυτέλεια εκείνης της εποχής) γεμάτα με γυαλιστερό, καλά 'δεμένο' σιρόπι γύρω από το φρούτο! Κάθε εποχή τα δικά της φρούτα... κάθε φρούτο τη δική του τέχνη... και οι μαμάδες ή οι γιαγιάδες σπεσιαλίστες του είδους! Γυάλινα βάζα, με βιδωτό ή όχι καπάκι και λογιών λογιών γλυκά του κουταλιού έκαναν την εμφάνισή τους στις μαζώξεις της εποχής...Απαραίτητο κέρασμα σε  επισκέψεις σε συγγενείς και φίλους, στις ονομαστικές τους γιορτές (γιατί τότε ...τα γενέθλια ήταν γιορτή για τα παιδιά) ή σε ειδικές χαρούμενες περιστάσεις...

Το  επάργυρο γλυκοδοχείο με τα κουταλάκια ολόγυρα έκανε την εμφάνισή του και κάθε επισκέπτης έπαιρνε μία κουταλιά γλυκό, συνηθέστερα όμως το γλυκό σερβιριζόταν σε γυάλινο πιατάκι,  με το κουταλάκι του, σε δίσκο στρωμένο με δισκόπανο, πετσετάκι πλεκτό ή λινό κεντημένο, συνοδευόμενο από ποτήρι με νερό…..

Και να μερικές από τις συμβουλές της, πολύτιμα μυστικά για την επιτυχία των γλυκών του κουταλιού και των μαρμελάδων...

Κάθε φρούτο πρέπει να είναι στην εποχή του για να έχει όλη τη γεύση του (όταν είναι εκτός εποχής, είναι άνοστο).

Υπάρχουν φρούτα που γίνονται γλυκό όταν αρχίζουν να ωριμάζουν (κεράσια, σταφύλια, βερίκοκα,  βύσσινα) και άλλα που γίνονται γλυκό πριν ωριμάσουν (φιστίκια, νεράντζια, καρύδια). Τα πολύ ώριμα φρούτα είναι για μαρμελάδα.

Για να έχουμε ένα καλό γλυκό σύκο, πρέπει το σύκο να είναι αρσενικό δηλαδή απ' αυτά που είναι για επικονίαση και δεν θα γίνει ποτέ ώριμο σύκο.

Τα λαχανικά που γίνονται γλυκό (όπως το ντοματάκι ή το μελιτζανάκι) δεν πρέπει να είναι ώριμα γιατί τότε η μυρωδιά τους θα είναι "βαριά". Το ντοματάκι πρέπει να είναι ειδικής ποικιλίας ΠΟΜΟΝΤΟΡΟ και το μελιτζανάκι μικρό και άγουρο.

Στο γλυκό του κουταλιού, το φρούτο πρέπει να διατηρεί το σχήμα του και γι αυτό οι παλιές νοικοκυρές χρησιμοποιούσαν σε κάποια γλυκά ασβεστόνερο αλλά και το χρώμα του... γι αυτό και η χρήση της γαλαζόπετρας σε κάποια άλλα.

Κάθε φρούτο σχεδόν έχει τη δική του τεχνική, τους δικούς του κανόνες προετοιμασίας και θέλει το δικό του χρόνο. Γι αυτό και άλλα φρούτα τα κόβουμε, τα ξεφλουδίζουμε ή τα αφήνουμε ολόκληρα.

Όταν κάνουμε πέταλα λουλουδιών (τριαντάφυλλο, γιασεμί, λεμονανθός) γλυκό του κουταλιού, τα μαζεύουμε νωρίς το πρωί για να έχουν έντονο άρωμα από λουλούδια του κήπου μας ή κήπου που γνωρίζουμε ότι δεν έχουν ραντιστεί για να μην είναι επικίνδυνα.

Το κάθε γλυκό θέλει το άρωμά του. Το καρυδάκι,  το ζητάει το μοσχοκάρφι (γαρίφαλο), το καρπούζι το δενδρισάκι (αμπαρόριζα), το ντοματάκι, το μελιτζανάκι και το κυδώνι τα ασπρισμένα αμύγδαλα. Όσο για το μήλο,  του ταιριάζει πολύ η κανέλα και το γαρύφαλλο...στο σταφύλι χυμός και  φλούδα πορτοκαλιού …..

Ανακατεύουμε ελάχιστα και μόνον με ξύλινη κουτάλα... ποτέ με μεταλλικό κουτάλι γιατί ρίχνει τη θερμοκρασία τους.

Τα βάζα που θα βάλουμε το γλυκό πρέπει να είναι σχολαστικά πλυμένα, αλλά και αποστειρωμένα.

Βάζουμε το γλυκό ζεστό στα βάζα, κλείνουμε το καπάκι και τα βάζουμε ανάποδα έως ότου κρυώσει το περιεχόμενό τους.

Τα λεμόνια, τα νεράντζια, τα πορτοκάλια,τα περγαμόντα, τα συκαλάκια, τα καρυδάκια  χρειάζονται αρκετή  προετοιμασία και βράσιμο 2-3 φορές για να ξεπικρίσουν πριν βράσουν με το σιρόπι εξ ου και η παροιμιώδης φράση  :

«Το νεράντζι είναι πικρό, μα κάνει καλό γλυκό.» !

Διατηρούμε τα  γλυκά σε κλειστά βάζα σε σκοτεινό και ξηρό μέρος (ιδανικά μέρη ...οι μπουφέδες που είναι εκτός κουζίνας).

Αυτοί οι μπουφέδες, με τα αραδιασμένα και διπλοκλειδωμένα βάζα των γλυκών ήταν μεγάλος πειρασμός ……Η μάνα και  η γιαγιά  ήταν οι κλειδοκράτορες που φύλαγαν τα γλυκά για τους ξένους…..κάθε παράκληση  αντιμετωπίζονταν  με την συνήθη φράση : «Μην τρως απ' το *καβανόζι! Το γλυκό του κουταλιού το έχω για τρατάρισμα»   γι΄αυτό και το παιδάκι όταν βρήκε  την ευκαιρία…..γλυκάθηκε... και απολογείται αφοπλιστικά :

 

Η μαμά μου βγήκε έξω και με άφησε να παίξω.

 Όταν πάλι θα γυρίσει η καρδιά της θα ραγίσει.

Της έφαγα όλο το γλυκάκι πού ‘χε μες το ντουλαπάκι.

 Πάει και το βυσσινάκι, πάει και το κερασάκι.

Μα δεν είναι αμαρτία και μεγάλη αδικία, να τα τρώνε όλα οι ξένοι και για μένα να μη μένει;

Τά ’φαγα λοιπόν και πάνε και οι ξένοι ας μη φάνε!

 

Ευτυχώς  εμείς, μπορούμε με μέτρο και χωρίς τύψεις, να ικανοποιήσουμε την επιθυμία μας για γλυκό, με την επιλογή των γλυκών του κουταλιού στο γιαουρτάκι μας….λαμβάνοντας υπόψη ότι :

Έχουν σχετικά χαμηλό θερμιδικό περιεχόμενο συγκριτικά με άλλα πιο επεξεργασμένα γλυκά. Τα γλυκά του κουταλιού έχουν την θέση τους στην ελληνική μεσογειακή διατροφή, μπορούν να ενταχθούν σε ένα ισορροπημένο διατροφικό πλάνο ακόμη και για απώλεια βάρους.

Ανάλογα την κουταλιά περιέχουν περίπου 75-100 θερμίδες και αυτό οφείλεται τόσο στην προσθήκη ζάχαρης αλλά και των φυσικών σακχάρων του φρούτου.

Δεν περιέχουν καθόλου λιπαρά.

Είναι νηστίσιμα, καθώς περιέχουν μόνο φρούτο ή λαχανικό και ζάχαρη. Άρα μπορούν εύκολα να καταναλωθούν και από κάποιον χορτοφάγο ή vegan.

Έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά, αφού η πρώτη ύλη είναι το φρούτο. Αυτό τα καθιστά κατάλληλα προς κατανάλωση και βοηθούν στην μείωση της χοληστερόλης, στην καλή λειτουργία του εγκεφάλου, της καρδιάς και στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, συνεπώς ενισχύουν την καλή λειτουργία του εντέρου.

Μπορούν να καταναλωθούν όλες τις εποχές του χρόνου και να συντηρηθούν χωρίς ιδιαίτερα αυξημένο κόστος…

Και πέρα από όλα αυτά…..όπως λέει μια αγαπημένη φίλη,

 

Τα γλυκά του κουταλιού,

έχουν αίσθηση φιλιού,

ευωδιές που μας ευφραίνουν

στόμα και ψυχή γλυκαίνουν….

 

Να είμαστε πάντα γλυκαμένοι…..

*ΚΑΒΑΝΟΖΙ

Λέξη που λείπει από όλα τα λεξικά του 20ου αιώνα, παλιότερα και νεότερα, αλλά ακούγεται ακόμα στους Ρωμιούς της Πόλης, ενώ πρέπει να λεγόταν ή να λέγεται ακόμα στη Θράκη...

(έχει περάσει και στα πομάκικα).

Καβανόζι είναι το δοχείο, συχνά μεταλλικό, στρογγυλό και βαθουλό για γλυκά, τουρσιά κτλ.. Καβανόζι είχε για τα τουρσιά της και η Λωξάντρα. Φυσικά πρόκειται για δάνειο από τα τουρκικά (kavanoz), που είναι ίδιας σημασίας. Μάλιστα ένας μεγάλος βαζίρης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που φαίνεται πως ήταν στρογγυλός και στρουμπουλός, ονομαζόταν Καβανόζ Πασάς. Όμως, είναι αντιδάνειο, δηλαδή έχει απώτερη αρχή σε ελληνική λέξη.

Η ελληνική αυτή λέξη είναι το γάβανο, που σημαίναι δοχείο. Προέρχεται από το μεσαιωνικό γάβενον (ο Ησύχιος λέει «γάβενα: οξύβαφα ήτοι τρυβλία»). Το γάβανο μαρτυρείται με διάφορες παραλλαγές κατά τόπους, μερικές φορές αρσενικό, γάβανος στην Λέσβο, στην Εύβοια, στην Θράκη και αλλού. Από μια τέτοια μορφή πρέπει να είναι το τουρκικόkavanoz, διότι εξηγείται το –ozτης κατάληξης που πάντα μας κάνει να σκεφτούμε ένα αρσενικό ουσιαστικό. Η σημασία του γάβανου είναι πάντα κάποιο είδος δοχείου. Υπάρχει και επώνυμο Καβανόζης, ενώ στο Ρέθυμνο λένε το γαβανόζι, πάντοτε για μεταλλικό δοχείο.

 ΔΡΩΜΕΝΟ : ΣΤΕΙΛΕ ΜΗΝΥΜΑ από την Μαίρη μας της ΓΗΙΝΗΣ ΜΑΤΙΑΣ

 https://ghinimatia.blogspot.com/

Μετά από απουσία αρκετών μηνών , η Μαίρη μας , που μας έλειψε και μόνο στο AMBER ALERT  δεν προστρέξαμε, επανέρχεται να μας εμψυχώσει και να μας επαναδραστηριοποιήσει προσφέροντάς μας την δυνατότητα συμμετοχής σε μία νέα Σκυτάλη !!!

Συμμετέχω λοιπόν με χαρά , επιλέγοντας την παρακάτω φωτό....

Παραίσθηση απ΄την πείνα…

Βγήκαν οι εξετάσεις μου και πήρα τα μαντάτα,

ανεβασμένα στο θεό για τ΄ουρανού τη στράτα….

χοληστερίνες, κάλια, γλυκοζυλιωμένη…

και στα τριγλυκερίδια τιμή ανεβασμένη….

Τίποτα το κανονικό, τίποτα καθώς πρέπει

τα πάντα  θέλουν ρύθμιση , έχουνε γίνει χρέπι….

Εδώ φανερωθήκανε ετών ατασθαλίες…

όλες μου οι παρεκτροπές και όλες οι αμαρτίες….

Μου κούνησαν το δάχτυλο γιατροί και θυγατέρες

και διορία σωφρονισμού έλαβα….  δύο μέρες….

Περίλυπη στέκω λοιπόν κρατώντας κουταλάκι

μπροστά σε λιτοδίαιτο γεύμα με γιαουρτάκι,

με extra bonus , τόσο δα , μικρούλι μηλαράκι

άντε  …και σαν αντίδωρο, μικρό παξιμαδάκι…..

Αφήνω γειά στις νοστιμιές που τόσο αγαπάω

κι αρχίζω να εκπαιδεύομαι, μαθαίνω να πεινάω….

Τίποτα το παράξενο, παραίσθηση απ΄την πείνα,

γραία ,αφράτη , τροφαντή, με βλέπω μπαλαρίνα !!!

Μοιράζομαι τον πόνο μου , για γέλια ιστορία...

στου κόσμου τα προβλήματα, αυτά είναι αστεία...

Πολλοί υποφέρουν και πεινούν , λιμοκτονούν , πεθαίνουν.

κι όλου του κόσμου τα δεινά, αδιάκοπα πληθαίνουν....

ΠΉΡΑ ΣΚΙΣΜΈΝΕΣ ΚΟΥΡΤΊΝΕΣ ΚΑΙ ΈΡΑΨΑ ΈΝΑ ΝΈΟ ΚΟΜΨΌ ΠΡΆΓΜΑ! ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΉ ΑΝ...

Αυτή η φανταστική ιστορία, εμπνευσμένη από την παρακάτω φωτό,  είναι η προσωπική μου συμμετοχή, στο δικτυακό δρώμενο, που διοργανώνει η αγαπημένη μας φίλη Mary Pertax στο προσωπικό της ιστολόγιο. Μπορείτε να δείτε την αναγγελία όπως και όλες τις συμμετοχές εδώ:

"Γήινη ματιά" / Μίνι σκυτάλη #5

Η Θελξινόη.....(Κωδικό όνομα mumarida)

Ζούσαν στην Αλεξάνδρεια, μετά το τέλος του πολέμου,   επέστρεψαν στην ρημαγμένη Ελλάδα με λιγοστά από όσα μπόρεσαν να διασώσουν από την εκεί περιουσία τους….

 Μετά τον θάνατο του παππού, αρχηγός της οικογένειας έγινε η  Θελξινόη…..δηλαδή ακόμη και όταν ζούσε ο παππούς, εκείνη συμβουλεύονταν όλοι κι εκείνη έδινε λύσεις και οδηγίες για όλα τα θέματα που αντιμετώπιζαν τα μέλη της στενής αλλά και της ευρύτερης οικογένειας.

Και ο παππούς όχι μόνο την  εμπιστεύονταν περισσότερο από όλους στην οικογένεια,  αλλά την θεωρούσε ισάξιά του σε επιχειρηματικό πνεύμα και οξύνοια.  Ο πρωτότοκος , έδειξε από μικρός την κλίση του στην μουσική και μετά από πολλή σκέψη και οικογενειακά συμβούλια , η  γνώμη της  νεαρής  τότε Θελξινόης, επιβλήθηκε ακόμη και στους γονείς και ο Λέανδρος σπούδασε βιολί στη Βιέννη και μετέπειτα έγινε μέλος της Κρατικής Ορχήστρας….Ο δευτερότοκος ο Ηρακλής, προς μεγάλη απογοήτευση του παππού, δεν έδειξε κανένα ενδιαφέρον για τον εμπόριο και την ακμάζουσα κλωστουφαντουργική οικογενειακή επιχείρηση  και εστάλη με τις προτροπές της Θελξινόης να σπουδάσει Μηχανικός στο Βερολίνο….Η Δανάη τρίτο τέκνο και ιδιαίτερα όμορφη , παντρεύτηκε χωρίς προξενιό, έναν νεαρό γείτονά τους που μόλις είχε τελειώσει τις σπουδές του στην Φαρμακευτική. Με την σεβαστή προίκα της Δανάης άνοιξε το Φαρμακείο του.

Η Θελξινόη τέταρτη γέννα, αλλά πρώτη σε οξυδέρκεια, πείσμα και πειθώ, ασχολήθηκε με τα της επιχείρησης και στα 28 της, παντρεύτηκε  τον Αρίσταρχο, έναν άνθρωπο αθόρυβο και μειλίχιο, αφοσιωμένο στα βιβλία και την επιστήμη του,  που δίδασκε Μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο.

Η μικρότερη αδελφή, η Κασσιόπη,  μόλις τελείωσε το Παρθεναγωγείο , έκανε σπουδές Νοσηλευτικής και παντρεύτηκε έναν Γιατρό…..τέλος ο  Ισίδωρος, ο βενιαμίν της οικογένειας ξεκίνησε να ασχολείται με το εμπόριο χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία, μάλιστα έφθασε στο όριο της καταστροφής μετά από μία αποτυχημένη σύμπραξη με έναν συνέταιρο που αποδείχθηκε απατεώνας….όμως η Θελξινόη ήταν εκεί, πάντα παρούσα, βράχος ακλόνητος , να συμπαρασταθεί, να συμβουλέψει, να αναλάβει ευθύνες και κόστος ηθικό και υλικό…..

Η μάνα τους ποτέ δεν έμαθε τα παθήματα του Ισίδωρου, την σοβαρότητα της κατάστασης της υγείας του συζύγου της, τα μπλεξίματα του Ηρακλή μ΄εκείνες τις αρτίστες στο Βερολίνο, τις επώδυνες θεραπείες  της Κασσιόπης  για να κάνει ένα παιδί, τα χρέη από τον τζόγο του γαμπρού της του Φαρμακοποιού,  τα προβλήματα του Λέανδρου με την νευρασθένεια της γυναίκας του…. Όλα αναλάμβανε να τα διευθετήσει η Θελξινόη  και είχε τον τρόπο της να τα καταφέρνει πάντα …..άλλοτε με κόστος και άλλοτε χωρίς….

Ποτέ κανείς δεν έμαθε και την μυστική της δράση στα χρόνια του πολέμου…..μεταμφιεσμένη τις περισσότερες φορές , ντυμένη σαν μουσουλμάνα με αμπάγια και καλυμμένο πρόσωπο, ή σαν γαλλίδα καλόγρια,  ξεγλιστρούσε στα σοκάκια της Αλεξάνδρειας και μετέφερε  πληροφορίες και μυστικά μηνύματα  …..

Κατά τον B΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι Αιγυπτιώτες πατριώτες τρέχουν να καταταγούν, ο Μπενάκης στέλνει 800 άλογα για τις ανάγκες του ελληνικού πυροβολικού και οι Σαρπάκης, Kουταρέλλης και Kότσικας προσφέρουν στην ελληνική πολεμική αεροπορία τρία αεροπλάνα. Μέρος του περίφημου Kοτσίκειου Νοσοκομείου μετατρέπεται σε ναυτικό νοσοκομείο. Στο Κάιρο μετακομίζει και η ελληνική κυβέρνηση μαζί με τη βασιλική οικογένεια. Ολοι αυτοί χρησιμοποίησαν ο Καπνοπωλείο του θείου της του Λαυρέντιου, που επικοινωνούσε μυστικά με το πολυτελές  Ξενοδοχείο CECIL ,   σαν κέντρο του δικτύου πληροφοριών… Εκεί είχε γνωρίσει πολλούς έλληνες αξιωματικούς , εκεί γνώρισε και τον Αρίσταρχο …..εκεί μυήθηκε στα μυστικά της αντικατασκοπείας και έγινε αγγελιοφόρος…..με σπουδαία δράση ….που κατάφερε να μείνει κρυφή σχεδόν μέχρι το τέλος της ζωής της….
Τώρα οι παππούδες είχαν φύγει, τα χρόνια είχαν περάσει για όλους με τις καλές και τις κακές στιγμές τους, οι μικροί είχαν μεγαλώσει και οι μεγάλοι αντιμετώπιζαν , με τον δικό του τρόπο ο καθένας , τα δεινά της ηλικίας….

Η Θελξινόη σε αμαξίδιο μετά από εγκεφαλικό, τους είχε προσκαλέσει σε ένα οικογενειακό γεύμα , όπως παλιά…..

Ντυμένη επίσημα , καλοχτενισμένη , έκρυβε με επιμέλεια κάτω από την δαντελένια εσάρπα της το ακίνητο αριστερό της χέρι, προσπαθώντας να χαμογελάσει εγκάρδια με το στραβό πιά χαμόγελό της…..δεν μπορούσε να πει πολλά, όμως σήκωσε το κολωνάτο ποτήρι της με το κόκκινο κρασί κι ευχήθηκε : Προχωράμε !!!



Η ζωή δεν μετριέται με τον αριθμό των αναπνοών που παίρνουμε, αλλά με τον αριθμό των στιγμών που μας κόβεται η αναπνοή…

Κι εκείνη, μαζί με τον άντρα της και πολλούς άλλους γενναίους συντρόφους, είχε ζήσει πολλές τέτοιες στιγμές …..τις αναπολούσαν κάποια βράδια που κρατημένοι χέρι-χέρι με τον Αρίσταρχο , παρακολουθούσαν κάποια ταινία με θέμα που θύμιζε και την δική τους δράση….κάθε φορά που γιορτάζονταν Εθνικές επέτειοι, κάθε φορά που έφευγε ένας παλιός σύντροφος, κάθε φορά που αντίκριζαν τα μετάλλια εξαίρετων πράξεων που τους είχαν απονεμηθεί, φυλαγμένα ευλαβικά μέσα στα γαλάζια βελούδινα κουτιά τους…….

Κλαυδία

Φεβρουάριος 2023

 

 

 

Το Μετάλλιο Εξαίρετων Πράξεων απονέμεται για εξαιρετικές πράξεις και εξαίρετη ικανότητα σχετικά με τη διοίκηση και οργάνωση Μονάδας στο πεδίο της μάχης, ή οπουδήποτε, κατά τη διεξαγωγή διατεταγμένης πολεμικής ενέργειας

* Mumarida = Νοσηλεύτρια

Αποχαιρετισμός

Η λήξη της ΜΙΝΙ ΣΚΥΤΑΛΗΣ  βρίσκει όλα τα μέλη της παρέας μας,  και κυρίως εσένα Μαίρη μου την εμπνεύστρια και οργανώτρια , πλήρως ικανοποιημένους......γράψαμε, διαβάσαμε, απολαύσαμε υπέροχες ιστορίες.....

Οι φωτό σου πηγή έμπνευσης γιά όλους μας και γιά εμένα ....πρόκληση , που ποτέ πριν δεν είχα τολμήσει να σκεφθώ.....οπότε  μετά την λήξη  του όμορφου δρώμενου κάνω μία αποχαιρετιστήρια ανάρτηση περιλαβαίνοντας  4 φωτό ....και σας εφιστώ την προσοχή γιατί όπως διαπιστώσατε....

Σε κέφια απροσμέτρητα βρεθήκαμε οι γραίες ....

κι ασύστολα ριχτήκαμε στις ρίμες τις ωραίες...
στο μέλλον να προσέξετε να μην μας προκαλείτε....
γιατί ελοχεύει ο κίνδυνος, να σκυλοβαρεθείτε....

Ομολογουμένως το διασκεδάζουμε τρελά...Ελπίζουμε τα αυτά και δι υμάς...πριν βαρυστομαχιάσετε...

.

 Πασχίζεις να το κόψεις το ρημάδι….

μα η θέληση λυγίζει ως το βράδι…

και ο καφές…… είναι παρηγοριά

απόλαυση και μόνο η μυρωδιά…

δεν έχουν μείνει και πολλά για να χαρούμε

σχεδόν αδιόρατα νομίζουμε πως ζούμε

στη μεγαλούπολη που απλώνεται αχανής

μικρά γρανάζια μίας τεράστιας μηχανής….

 Το ΄χεις αποφασισμένο  και σχεδόν δεν   απορείς

είναι δρομολογημένο και δεν νοιάζεται κανείς….

Κάποια ψήγματα χαράς,  και κοιμάσαι και ξυπνάς

με τη σκέψη στο καλάθι….αυτό της νοικοκυράς…

Μ΄ένα βάρος στην ψυχή, για την τόση κοροϊδία

εξοργίζεσαι βαθειά  και αισθάνεσαι αηδία….

Απαξίωση μεγάλη και ζωή συμβατική,

στροβιλίζεσαι σε δίνη ύπουλη κι αρπακτική

.Θα ΄θελες πολεμήσεις, πρέπει να αντισταθείς,

μα σου λείπουν τα κουράγια, παραμένεις απαθής….

και ο καφές……είναι παρηγοριά,

η  πικρή γεύση… κι η μυρωδιά…

μικρή απόλαυση που αποζητάς,

σου λείπουν τόσα που δεν μετράς…

Πασχίζεις να το κόψεις το ρημάδι….

μα η απόφαση ξεφτίζει ως το βράδι….

και γύρω σου απλώνεται σκοτάδι…

 

Κλαυδία  Νοέμβριος 2022

Ω !!! Πόσο το αγάπησε το ξύλινο τραπέζι

ώρες καθότανε εκεί, να φτιάχνει και να παίζει…

τις παιδικές της ζωγραφιές, τρίλιζα και φιδάκι,

να κόβει ασύστολα χαρτιά, με ένα ψαλιδάκι…

πινέλα χρώματα, μπογιές, κλωστές, κουμπιά, βελόνες…

και στο ανθογυάλι το παλιό, άγριες ανεμώνες….

Ο παππούς έπινε καφέ με το χοντρό φλυτζάνι,

πάντα μετά το πότισμα στο μικρό του μποστάνι,

πασίχαρος καμάρωνε τ΄ολόγιομο καλάθι,

ευγνώμων για την μάνα γή όπως της είχε μάθει…

και η γιαγιά με την ποδιά , και τα μικρά γυαλάκια,

πότε παστρεύει μύγδαλα και πότε φασολάκια…

Χαίρονται όλοι σαν έρχεται το γράμμα από τα ξένα,

ειδήσεις από τα παιδιά που ΄ναι ξενιτεμένα…

Το λιόγερμα σιγά-σιγά, μαζεύονται οι γειτόνοι,

κι αποσπερίζουνε μαζί , συνήθεια που λυτρώνει…

λένε τις ιστορίες τους και τα παθήματά τους,

μοιράζονται τις λύπες τους, σκορπάνε τη χαρά τους….

Καλούδια φέρνουνε μαζί και τα μοιράζονται όλοι,

στραγάλια, κυδωνόπαστο, φρούτα απ΄το περιβόλι….

Όλες οι αναμνήσεις της, των παιδικών της χρόνων,

χίλιες εικόνες κι ευωδιές και ιστορίες γειτόνων…

Αυτή η βεράντα έρχεται συχνά στα όνειρά της

είναι το αποκούμπι της και η παρηγοριά της….

 

ΓΕΝΝΗΣΗ

Νεογέννητα , απαλόκορμα , στην θάλασσα οδεύουν

τα΄αρχέγονά τους ένστικτα , σοφά τα ορμηνεύουν!!!

Γι αυτό το θαύμα της ζωής προνόησε ο Πλάστης,

μα ο άνθρωπος το ξέχασε και έγινε δυνάστης,

καταστροφέας κι αλόγιστος πολέμιος της φύσης

και μάλλον είναι πιά αργά για να τον σταματήσεις….

Πλάσματα που επιβίωσαν στον κόσμο μας αιώνες,

διώκονται κι αφανίζονται , θα μείνουν μόνο εικόνες…

γιατί στις παραλίες τους , στους τόπους γέννησής τους,

οι άφρονες οι άνθρωποι , με θέληση δική τους,

στήνουν μπαράκια , μια πλαζ, ξαπλώστρες και ομπρελώνες…

τουριστική εκμετάλλευση , κι ας λείψουν οι χελώνες…..

Τι κι αν φτωχύνει ο κόσμος μας , μία θα ΄ναι η αιτία :

του ανθρώπου η τρομακτική κι ακόρεστη απληστία….

Η ΟΜΙΧΛΗ

Τώρα αυτό της έλλειπε….να γκρεμοτσακιστεί…

κι αυτή η θολούρα γύρω της γίνεται πιο πηχτή…

Τι τάθελε τα τσίπουρα, αφού δεν το αντέχει

ένα ποτήρι, βία δυό,… και έρχεται στο κέφι,

στο τρίτο ή το τέταρτο, τα πράγματα σκουραίνουν

και όσοι ξέρουν απ΄ αυτά, θα το καταλαβαίνουν…

Παραπατάει , ζαλίζεται , φοράει και τακούνια….

Βρε άμυαλη κι αστόχαστη, ποιά σε κούναγε κούνια ;;;

Σε κάλεσαν οι φίλοι σου να πιείς ένα ποτήρι

και δέχτηκες την πρόσκληση , έκανες το χατήρι…

και τώρα δες το χάλι σου, που το ΄παιξες γενναία

όλα καλά τους έλεγες , «Εβίβα στην παρέα» !!!

Και να ΄σου τα κεράσματα, και να ΄σου οι προπόσεις

Το έπαιζες και άνετη, μην τύχει και κολώσεις

Με δυσκολία προχωράς, δεν βλέπεις και μπροστά σου

ψάχνεις βρε αθεόφοβη να βρείς και τα κλειδιά σου…

Πως θα οδηγήσεις άμυαλη, τώρα σ΄αυτό το χάλι;;;

Στάλα μυαλό δεν σού΄μεινε πιά μέσα το κεφάλι;;;

Κι εκεί που απελπίζεσαι, ψάχνεις να κρατηθείς…

το καλντερίμι γλιστερό….τρέμεις μην σωριαστείς,

ένα χέρι απλώνεται, σε πιάνει από την μέση,

το πήρε κάποιος είδηση πως έχεις γίνει φέσι…

προσφέρεται ο ευγενής σωτήρας, να σε σώσει,

κι απ ΄όλα τα χειρότερα, σαφώς να σε γλιτώσει,

παρ΄όλη τη βλακεία σου, το σύμπαν σε συντρέχει…

κάποιος εκει πάνω ψηλά, φαίνεται σε προσέχει…

Ισχύει αυτό που λέγεται, και είναι γεγονός

το κάθε τι που γίνεται ….είναι σαν οιωνός…

Η ομίχλη και τα τσίπουρα σου βγήκαν σε καλό

γιατί σου ΄γινε μάθημα και έβαλες μυαλό,

και γνώρισες τον παίδαρο, τον κούκλο τον σωστό,

και έρωτας προέκυψε μετά απ΄ όλο αυτό….



Τυχερούλα…..

Αντε γειά , με το καλό στο επόμενο κάλεσμα.....άνευ προκλήσεων όμως....Σας φιλώ ολους !

Συλλογή πειστηρίων....

 Αν και  συνήθως δεν ενδίδω στις προκλήσεις, οι φωτό της Μαίρης  από την Γήϊνη Ματιά https://ghinimatia.blogspot.com/   στο  αγαπημένο δρώμενο  της ΜΙΝΙ ΣΚΥΤΑΛΗΣ με έβαλαν σε πειρασμό.....και επειδή αυτή η φωτό δεν προτιμήθηκε μέχρι στιγμής , από κανέναν, αποφάσισα να μην την αφήσω παραπονεμένη.....

Και νόμισες βρε άτιμε πως εγώ μύγες χάφτω

το άθλιο τομάρι σου , κανόνισε και κλάφτο!

Ακόμα δεν γεννήθηκε αυτός που θα γελάσει

την αφεντιά μου κύριε , αυτό δεν θα περάσει…

Εχουνε γνώση οι φύλακες και είναι υπ΄ατμόν

κι αν πίστεψες τ΄αντίθετο, φύλαγε σεαυτόν !!!

Με κάμερα σ΄ακολουθώ , συλλέγω τα πειστήρια

Θα φθάσω χωρίς δισταγμό μέχρι τα δικαστήρια,

μα θα φροντίσω, ξέρε το , να διαπομπευτείς

σ΄όλους τους φίλους θα τα πω και θα ξεφτιλιστείς….

Δεν θα σου δείξω έλεος, δεν θα σου χαριστώ,

αυτό να τόχεις σίγουρο και θα στό ορκιστώ.

Με υποψίασαν ευθύς οι ύποπτες κινήσεις,

οι βιαστικές σου έξοδοι και οι μετακινήσεις…

άσε πιά τα μηνύματα με αμείωτο ρυθμό, 

βράδυ πρωί ασταμάτητα….εκεί στο κινητό…

και τα κρυφομιλήματα που δεν μπορείς να κρύψεις

κι ας προσπαθείς ανόητε,  κάπως να ξεροβήξεις….

………….

Τα ένοχα πειστήρια απέδειξαν εν τέλει

πως άνθρακες ο θησαυρός και όλα γάλα-μέλι

Ο ύποπτος στην τελική ….είναι ο άγγελός μου

Αθώος βρέθηκε, άσπιλος ο έρμος ο καλός μου….

Όλα αυτά τα μυστικά και οι συνεννοήσεις

δεν ήταν παρά φιλικές μονάχα συναντήσεις,

έκπληξη μου ετοίμαζαν , μια μάζωξη μεγάλη….

για να γιορτάσουμε μαζί όπως παλιά και πάλι

τα προσεχή γενέθλια,  που ήθελα να ξεχάσω,

όμως αγαπησιάρικα με φίλους θα γιορτάσω !

 

Κλαυδία Νοέμβριος 2022

Στην σκάλα την θεόρατη....

Σαν έτοιμη από καιρό........μόλις η Μαίρη μας (https://ghinimatia.blogspot.com/2022/10/4.html?sc=1666526775346#c8645934394022216017) ανακοίνωσε το νέο δρώμενο...και δημοσίευσε τις σχετικές φωτό....ΤΣΑΦ ! Η σπίθα άναψε και αναπήδησε πασίχαρη στο πληκτρολόγιο...!!! Προέκυψε αυτό που θα διαβάσετε παρακάτω και ελπίζω να το χαρείτε....(Οι γνώσεις μου στην χρήση του υπολογιστή δεν βελτιώθηκαν και παραμένω στο προνηπιακό στάδιο.....οπότε μην παρεξηγήσετε την αδυναμία μου να βάλω σωστά τις εικόνες και να βελτιώσω την όψη του κειμένου....)

 

Στη σκάλα τη θεόρατη, ψηλά ανεβασμένη,

μ΄ένα πινέλο και μπογιά , η αγγελοκρουσμένη….

κάτασπρα, αφράτα , φουσκωτά, σύννεφα ζωγραφίζει,

και στον γαλάζιο ουρανό με τέχνη τα σκορπίζει, 

σαν προβατάκια τροφαντά που ανέμελα βοσκάνε, 

χωρίς τσοπάνο και σκυλιά  για να τα σαλαγάνε....

Κι  είναι εντελώς παράλογο , τόλμημα  της  μουρλής

να γίνει  ουράνιος βαφιάς μα και…  δημοφιλής !!!

Τρείς νύχτες συνεχόμενες….τον ύπνο της στοιχειώνει

αυτό το ίδιο όνειρο….κι ο φόβος την παγώνει…..

αναρωτιέται όλα αυτά, τι τάχα να σημαίνουν

τι είδους προμηνύματα τα όνειρα της στέλνουν ;;;

Με το πινέλο η σχέση της είναι  πολύ οικεία….

μα αφορά ξεκάθαρα κουζίνας ιστορία…..

μ΄αυτό λαδώνει τα ταψιά, τα φύλλα για γλυκά,

τις πίτες, τα τυρόψωμα και τα σιροπιαστά….

Οσο γιά την άσπρη μπογιά, κι αυτή είναι γνώριμή της

αστάρι γιά το ντεκουπάζ , κάτι σαν κολλητή της....

Κι εκείνη η σκάλα η ψηλή, τι τάχα να σημαίνει ;;;

Πως την καλούν οι ουρανοί, κι ειν΄ώρα να πηγαίνει  ;;;

Κι αν πλέον ήρθε η ώρα της θα πρέπει να φροντίσει

να κλείσει εκκρεμότητες πριν να αποχωρήσει ….

Λέτε τα άσπρα πρόβατα  ετούτο να σημαίνουν,

και να βιαστεί όσο μπορεί ,  γιατί την περιμένουν;;;

Με σκέψεις βασανίζεται και η λύπη την τυλίγει

κι αν η ζωή είναι ζόρικη, τώρα την βρίσκει λίγη….

και αν ο κόσμος σκάρτεψε ,  κι έγινε σκοτεινός,

κι η κοινωνία κατάντησε βόρβορος κι οχετός,

αυτή πάντοτε στάθηκε στην φωτεινή πλευρά του

και μάλιστα αγωνίστηκε, για κάποια  δίκαιά του…

Δεν έμεινε αμέτοχη, δεν έκλεισε τα μάτια….

Ούτε αποζήτησε ποτέ, τα πλούτη ή τα παλάτια….

Τώρα σαν χάρη αναζητά και την δική σας γνώμη,

τι να σημαίνει τ΄όνειρο,  που τόσο την αγχώνει…

Βρίσκεται αναμφίβολα στην τρίτη ηλικία,

έχει λιγάκι πίεση και πόνους στα ισχία…..

όμως βολτάρει στο ΙΝΤΕRΝΕΤ , έχει και φιλενάδες ,

κεντάει , φτιάχνει κοσμήματα, γλυκά και μαρμελάδες…

έχει και έναν εγγονό, μόλις 4ρων χρόνων

που της έκανε πρόταση γάμου και αρραβώνων….

Εχει βιβλία αδιάβαστα, στα υπόψη συνταγές….

ταξίδια αταξίδευτα , ταινίες και μουσικές….

Δώστε λοιπόν εξήγηση πριν γκρεμιστεί απ’  την σκάλα…

γιατί αν γλιτώσει έχει καλώς…….αλλιώς  άντε στα διάλα….

 

Κλαυδία  Μάμαλη 2022

 

Η ΄Εκθεση "Με βελόνι και κλωστή στον καμβά της Ιστορίας ολοκληρώνεται σήμερα 30.9. 2022
Διακόσια χρόνια μετά την Ελληνική επανάσταση και την δημιουργία του ελληνικού κράτους, γυναίκες από όλη την Ελλάδα αλλά και την Ομογένεια, πιάνοντας κλωστή και βελόνι ξαναβρίσκουν την επαφή με την πλούσια παράδοση στην κεντητική, από την Κίρκη και την Πηνελόπη μέχρι σήμερα. Διαχρονικά, τα έργα κεντητικής τέχνης κοσμούν πολλά μεγάλα μουσεία του κόσμου ενώ τα τελευταία χρόνια αυτό το είδος χειροτεχνίας κερδίζει έδαφος, αποκτώντας συνεχώς «οπαδούς». Ανάμεσα σε αυτούς και οι 177 Ελληνίδες, που εμπνεόμενες από την πορεία του ελληνισμού, επέλεξαν με τα δικά τους κριτήρια πρόσωπα και γεγονότα, που ξεχώρισαν στην μακρόχρονη ιστορία του ελληνικού έθνους.
Από τον μύθο της Φιλομήλας και της Πρόκνης, τις Καρυάτιδες, την Θεοδώρα και τον Ιουστινιανό, το «Τη Υπερμάχω» και τον Διγενή, την Χάρτα της Ελλάδος του Ρήγα Βελεστινλή, τον Ύμνο «εις την Ελευθερίαν», τον Κολοκοτρώνη, τον Καβάφη, την Κική Δημουλά ως την «αρπαγή της Ευρώπης» και την πρώτη γυναίκα Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Κεντούν την εικόνα μιας Ελλάδας που έχει τις ρίζες της στον μύθο, απλώνεται στα πέρατα της γης και πάλλεται δημιουργικά μέχρι σήμερα.


Την Έκθεση «Με βελόνι και κλωστή: Στον καμβά της ιστορίας» επισκέφθηκε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας κυρία Κατερίνα Σακελλαροπούλου. Ξεναγώντας την κ. Πρόεδρο η Αικατερίνη Πολυμέρου Καμηλάκη είπε μεταξύ άλλων:


Εξοχότατη κ. Πρόεδρε, η επίσκεψή σας αποτελεί εξαιρετική τιμή για τις περίπου δύο εκατοντάδες Ελληνίδες, που αναζήτησαν πτυχές της εθνικής μας ιστορίας και τις αποτύπωσαν με βελονιές στα κεντήματα, που εκτίθενται στον εμβληματικό χώρο της ιέρειας της λαϊκής τέχνης και χειροτεχνίας, της Αγγελικής Χατζημιχάλη, στο Μουσείο σήμερα Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης «Αγγελική Χατζημιχάλη» του Δήμου Αθηναίων.
Η Έκθεση «Με βελόνι και κλωστή: Στον καμβά της ιστορίας» συνδιοργανώθηκε από το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης και τον Δήμο Αθηναίων μέσω του Οργανισμού Πολιτισμού Αθλητισμού και Νεολαίας (ΟΠΑΝΔΑ) και με τον συντονισμό του Γραφείου Πολιτισμού του Δημάρχου Αθηναίων και την ηθική και οικονομική στήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Ευχαριστίες οφείλονται στον κ. Κώστα Μπακογιάννη, Δήμαρχο Αθηναίων, την κ. Αραμπατζή, Πρόεδρο του ΟΠΑΝΔΑ, την κ. Ευαγγελία Κανταρτζή, Πρόεδρο του Μουσείου Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης και ιδιαίτερα στον παριστάμενο υφυπ. Πολιτισμού, τον κ. Νικόλα Γιατρομανωλάκη, θερμό υποστηρικτή της χειροτεχνίας, όχι μόνον στα λόγια αλλά και με έργα.
Η έκθεση «Με βελόνι και κλωστή: Στον καμβά της ιστορίας» είναι η υλοποίηση μιας ιδέας και πρωτοβουλία μας στο πλαίσιο της Επιτροπής Ελλάδα 2021 και της Επιτροπής Χειροτεχνίας του Υπουργείου Ανάπτυξης. Την υποστήριξε εκθύμως- καταθέτοντας και έργο της- η ιστορικός κ. Μαρία Ευθυμίου, εμψυχώνοντας τις κεντήστριες.


Είναι γεγονός ότι η ιδιομορφία και το πλήθος των αντικειμένων, αλλά και η ιδιαιτερότητα του χώρου δυσκόλεψαν την γρήγορη ολοκλήρωση της Έκθεσης. Δοκιμάστηκαν νέες δυνάμεις στον χώρο των εκθέσεων, όπως η Μελισσάνθη Σπέη, η Γαλάτεια Πατσούρη, η Φοίβη Κωνσταντινίδη και μια ομάδα ειδικών της Postscriptum. Με την ουσιαστική επιστημονική εμπειρία της ιστορικού τέχνης κ. Κατερίνας Κοσκινά και την ξεχωριστή, διαρκή φροντίδα της διευθύντριας του Μουσείου Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης κ. Σταυρούλας Πισιμίση το αποτέλεσμα ήταν εξαιρετικό.
Όπως γνωρίζετε, διαχρονικά, τα έργα ελληνικής κεντητικής τέχνης κοσμούν πολλά μεγάλα μουσεία του κόσμου, ενώ τα τελευταία χρόνια αυτό το είδος χειροτεχνίας κερδίζει έδαφος, αποκτώντας συνεχώς «οπαδούς». Ανάμεσα σε αυτούς και οι 177 Ελληνίδες, που εμπνεόμενες από την πορεία του ελληνισμού, επέλεξαν, με τα δικά τους κριτήρια, και φιλοτέχνησαν 325 κεντημένα έργα κεντητικά (πρόσωπα και γεγονότα, μύθους, λαογραφικά θέματα) που ξεχώρισαν στην μακρόχρονη ιστορία του ελληνικού έθνους.
Έτσι διακόσια χρόνια μετά την Ελληνική επανάσταση και την δημιουργία του ελληνικού κράτους, γυναίκες από όλη την Ελλάδα αλλά και την Ομογένεια, πιάνοντας κλωστή και βελόνι ξαναβρίσκουν την επαφή με την πλούσια παράδοση στην κεντητική, από την Κίρκη και την Πηνελόπη μέχρι σήμερα.


Από τον μύθο της Φιλομήλας και της Πρόκνης, τις Καρυάτιδες, την Θεοδώρα και τον Ιουστινιανό, το «Τη Υπερμάχω» και τον Διγενή, την Χάρτα της Ελλάδος του Ρήγα Βελεστινλή, τον Ύμνο «εις την Ελευθερίαν», τον Κολοκοτρώνη, τον Καβάφη, τον Παπαδιαμάντη, την Ειρήνη Παππά, την Κική Δημουλά, την «αρπαγή της Ευρώπης» και την εξοχότητά σας, ως την πρώτη γυναίκα Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Κέντησαν την εικόνα μιας Ελλάδας που έχει τις ρίζες της στον μύθο, απλώνεται στα πέρατα της γης και πάλλεται δημιουργικά μέχρι σήμερα.


Κορμός της έκθεσης είναι τα κεντήματα της Συντροφιάς του Συλλογικού Κεντήματος, με την εμπνευσμένη καθοδήγηση και εμψύχωση της κ. Κλαυδίας Μάμαλη μέσω κυρίως του διαδικτύου. Οι γυναίκες, 177, εκδηλώνουν την φιλοπατρία τους ιστορώντας με βελόνι και κλωστή πρόσωπα και γεγονότα της Ελληνικής Ιστορίας. Παράλληλα η σύγχρονη τεχνολογία έρχεται να ενισχύσει την δημιουργική συλλογικότητα και επικοινωνία, με την δημιουργία πεδίων, μέσω των οποίων ανταλλάσσεται η εμπειρία σε τεχνικό επίπεδο.


Η έκθεση περιλαμβάνει 325 κεντήματα της Συντροφιάς του Συλλογικού Κεντήματος. Κάποιες συμμετέχουν με περισσότερα από ένα έργα. Για πρακτικούς λόγους εκτίθενται ανά περιόδους: Αρχαιότητα-Βυζάντιο-Επανάσταση-Νεότερη Ελλάδα. Έχουν ψηφιοποιηθεί στο σύνολό τους και εμφανίζονται σε ειδικό ψηφιακό αρχείο στην Έκθεση και στην ιστοσελίδα syllogikokentima.gr.


Την έκθεση συμπληρώνει η Χάρτα της Ελλάδος του Ρήγα Βελεστινλή την οποία φιλοτέχνησε το Λύκειο των Ελληνίδων Βόλου, σε φυσικό μέγεθος (1,93 x 2,01 μ.), συμβάλλοντας στην επέτειο του εορτασμού των διακοσίων χρόνων της εθνικής Παλιγγενεσίας, υπό την αιγίδα της Εθνικής Επιτροπής Ελλάδα 2021. Για τη Χάρτα μίλησε αναλυτικά η κ. Μαρία Σπανού, πρόεδρος του Λυκείου των Ελληνίδων Βόλου, παρουσία των κεντηστριών και του Δ.Σ. του Λυκείου Ελληνίδων Βόλου. Όπως ανέφερε, η κεντημένη Χάρτα απαρτίζεται από 12 φύλλα, κεντημένα από ισάριθμες κεντήστρες με παραδοσιακές βελονιές (πισωβελονιά, ψευτοβυζαντινή, ελεύθερη Αττικής, αλυσίδα, μαργαριτοβελονιά), που κρίθηκαν ως οι προσφορότερες για την απόδοση των λεπτομερειών.


Η κ. Μαρία Γαλανάκη, που ζει και δημιουργεί στην Κρήτη, κέντησε την Αρπαγή της Ευρώπης στα αχνάρια των παραδοσιακών κρητικών κεντημάτων, όπου ιστορεί τον μύθο της απαγωγής της Ευρώπης και της μεταφοράς της από τον Δία στην Κρήτη.


Η κ. Σοφία Μελά κέντησε σε παιδική φορεσιά την παρτιτούρα από τις δύο πρώτες στροφές του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν» του Διονυσίου Σολωμού, ένα περιστέρι και φύλλα δάφνης.


Τέλος, η κ. Μελισσάνθη Σπέη με τις γνωστές χρωματιστές «Κλωστές Πεταλούδα» καλεί μικρούς και μεγάλους να αγγίξουν και να χαρούν τα υλικά της κεντητικής.
Όλες κατέθεσαν την ψυχή τους.


Πρόκειται για μια έκθεση διαφορετική, πολυσήμαντη, που κυρίως αποθεώνει την συλλογικότητα και την γυναικεία συνεργασία ως συμβολική συμμετοχή στον εορτασμό για τα διακόσια χρόνια εθνικής ανεξαρτησίας και δημιουργίας".


Στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας προσφέρθηκαν δώρα από τον ΟΠΑΝΔΑ του Δήμου Αθηναίων, το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης, την κ. Μαρία Γαλανάκη και την Πρόεδρο του Λυκείου Ελληνίδων Βόλου, η οποία και ανακοίνωσε την απόφαση του Δ.Σ. να δωρισθεί η κεντημένη Χάρτα του Ρήγα στην Προεδρία της Δημοκρατίας.


Τέλος η κ. Κλαυδία Μάμαλη παρέδωσε στην πρόεδρο της Δημοκρατίας το κεντημένο πορτρέτο της (από την φίλη μας Βέτα Βόμβα).











Θα εκφράσω γιά μία ακόμη φορά την απέραντη ευγνωμοσύνη στις 177 γυναίκες από όλη την Ελλάδα αλλά και το εξωρετικό, που έκαναν το όνειρό μου πραγματικότητα και με τίμησαν με την εμπιστοσύνη και την φιλία τους, καταθέτοντας μέρος της ψυχής τους στην υλοποίηση αυτύ του έργου.....Αφήσαμε το αποτύπωμά μας στις επόμενες γενιές, ιστορώντας με κλωστή και βελόνα τον ελληνικό Πολιτισμό...
Αμέριστη η ευγνωμοσύνη μου και στις κυρίες Αικατερίνη Καμηλάκη και Μαρία Ευθυμίου γιά την ένθερμη εμψύχωση, την διαρκή υποστήριξη και τις ενέργειές τους γιά την υλοποίηση αυτής της ΄Εκθεσης.
Τέλος ευχαριστώ την Μελισσάνθη Σπέη και όλους όσους συμμετείχαν γιά τον κόπο και την προσφορά τους στο στήσιμο της ΄Εκθεσης αλλά και στην φροντίδα των έργων, και φυσικά το Μουσείο της Αγγελικής Χατζημιχάλη, και ιδιαίτερα την Διευθύντρια κυρία Πισιμίση και το προσωπικό γιά την φιλοξενία και την άψογη διοργάνωση αυτής της ΄Εκθεσης.

 Με αφορμή κάτι γάμους παιδιών φιλικών ζευγαριών και κάτι παρατράγουδα με τα σόγια και τα πεθερικά.....τις πεθερές συγκεκριμένα.....μου βγήκε αυτό το στιχούργημα, με τις υπερβολές του βεβαίως,  αλλά καλού κακού  .....Μέλλουσες και υπάρχουσες πεθερές....τον νού σας...!!!

Η Μαρουσώ 

 

 

Η Μαρουσώ επλάνταξε, τράβαγε τα μαλλιά της

για τούτηνε τη συμφορά πού΄ρθε στη φαμελιά της,

τη νύφη της εγνώρισε, ανάθεμα την ώρα,

και λύσεις ψάχνει η έρημη, πως θα γλιτώσει τώρα,

τον Μάκη το μονάκριβο, το γιόκα της, το φως της,

από αυτή την άχαρη, αυτός ειν΄ο σκοπός της!

Ανέμελη ήταν κι έλπιζε, πως τέτοιο παλικάρι

μια κοπελιά σαν κρύο νερό, γυναίκα του θα πάρει,

όμως αυτόν τον έμπλεξε στα δίχτυα του ένα τσόλι,

ξετσίπωτο, ξεβράκωτο, κάπου από τ΄Αργοστόλι,

ψηλόλιγνη, ξερακιανή, το μαύρο της το χάλι

και τον περνάει παρακαλώ, κοντά ένα κεφάλι,

αριστερή του κερατά , θεέ μου συχώρεσέ με,

με μάγια θα τον τύλιξε, σου λέω πίστεψέ με,

άσε που και τα χρόνια της, κρύβει η παλιοτεψίζα,

κόκκινο βάφει το μαλλί, μα άσπρη είναι η ρίζα,

κι αντί να δώσει στο παιδί σα μάνα, ευλογία

η Μαρουσώ οδύρεται, τάζει στην Παναγία :

«Παρθένα μου, λυπήσου με για μια στιγμή και μόνο,

γλίτωσε το παιδάκι μου από αυτόν τον πόνο,

ξέρεις πως το μεγάλωσα, το μοσχαναθρεμμένο

μ΄αυτή δεν θέλω να χαρείς, να το ιδώ παντρεμένο,

τόσες κοπέλες γνώρισε και άλλες  θα γνωρίσει,

από αυτής της μάγισσας τα δίχτυα αν ξεγλιστρήσει.»

Πέλαγος η αγάπη της και κύμα ο καυμός της

μα στα παλιά παπούτσια του την έγραψε ο γιός της,

παντρεύτηκε την κοπελιά, τον πέρναγε δυό χρόνια,

ταιριάξανε όμως μια χαρά, της χάρισε κι εγγόνια,

κι ας ήταν λίγο πιο ψηλή κι αδύνατη σα στέκα,

αυτή διάλεξε Μαρουσώ, ο γιός σου για γυναίκα

μην ξαστοχάς και τα παλιά, τα χρόνια τα δικά σου,

και σένα δε σε ήθελε για νύφη η πεθερά σου,

πάρτο λοιπόν απόφαση  και βάλτην στην καρδιά σου

μιά ν΄αγαπάς το γιόκα σου, δέκα τη νυφαδιά σου,

κι άσε ήσυχη την Παναγιά έχει πολλά να κάνει

και ήδη φρόντισε καλά ετούτο το στεφάνι….!!!

 

 

Φωτό από το διαδίκτυο